Tôi 32 tuổi, bị nhiễm nấm toàn thân (nấm da đầu, nấm móng...). Tôi đang dùng viên uống ketoconazole để điều trị dứt điểm bệnh và sau đó sẽ mang thai. Tôi nghe nói thuốc này rất độc hại, tôi nên dừng thuốc bao lâu để an toàn thai nghén? Mong bác sĩ tư vấn giùm, tôi xin cảm ơn!
Ngô Mỹ Lệ (Hà Nam)
Ketoconazole là thuốc chống nấm có hoạt phổ rộng, được chỉ định điều trị cho các trường hợp: Dùng dạng uống trong bệnh nấm toàn thân, nấm tại chỗ (sau khi điều trị tại chỗ không có kết quả), bệnh nấm candida ở da, âm đạo, niêm mạc nặng; bệnh nấm đường tiêu hóa mạn tính... Dạng bôi tại chỗ để điều trị các bệnh nấm ở da và niêm mạc.
Đa số các loại thuốc chống nấm đều gây độc hại cho cơ thể, ketoconazol cũng không phải là ngoại lệ, tác dụng phụ của thuốc đã được đề cập nhiều như: buồn nôn, nôn, đau bụng, táo bón, đầy hơi, chảy máu đường tiêu hóa, tiêu chảy. Các tác dụng này có liên quan đến liều dùng. Để giảm tác hại trên tiêu hóa thì có thể uống ketoconazol trong hoặc sau khi ăn. Ở da người bệnh có thể thấy ngứa hoặc ngoại ban... Người dùng thuốc này có thể thấy đau đầu, chóng mặt, kích động, ngủ gà hoặc sốt; kích ứng, cảm giác rát bỏng ở nơi bôi thuốc.
Gần đây, tác hại gây độc cho gan của ketoconazol khiến các nhà chuyên môn quan ngại. Bạn bị nhễm nấm toàn thân, do vậy khả năng phải dùng ketoconazol trong thời gian tương đối dài mới có thể trị dứt điểm, vì vậy cần đặc biệt lưu ý khả năng thuốc rất độc cho gan. Viêm gan thường biểu hiện rõ trong vòng vài tháng điều trị đầu tiên nhưng đôi khi cũng xuất hiện trong tuần điều trị đầu tiên. Mặc dù tác hại do ketoconazol gây ra với gan thường có thể hồi phục sau khi ngừng thuốc vài tháng, tuy nhiên có ghi nhận diễn biến xấu hơn (như hoại tử gan cấp, biến đổi mỡ ở gan hoặc tử vong). Biến chứng ở gan thường gặp nhiều hơn ở người cao tuổi, phụ nữ, người nghiện rượu hoặc tiền sử bị suy chức năng gan. Vì vậy, trường hợp phải điều trị kéo dài thì trước khi dùng thuốc, cần xét nghiệm chức năng gan và suốt thời gian điều trị cứ 1 hoặc 2 tháng lại kiểm tra ít nhất một lần. Khi kết quả xét nghiệm chức năng gan tăng đáng kể, hay thay đổi không bình thường kéo dài, hoặc xấu đi, hoặc kèm theo những biểu hiện rối loạn chức năng gan khác, cần ngừng thuốc. Đồng thời khi dùng đường uống, ketoconazol có thể gây suy thượng thận bằng cách làm giảm sản xuất corticosteroid của cơ thể, do đó ảnh hưởng đến sự cân bằng của cơ thể giữa nước, muối khoáng và chất điện giải.
Bạn mong muốn điều trị dứt điểm bệnh nấm để mang thai an toàn thì nên dừng hẳn thuốc 3 tháng, đi khám thấy bệnh nấm toàn thân đã khỏi hẳn thì mới nên thụ thai. Phải đảm bảo chắc chắn là không thai nghén khi đang điều trị bằng ketoconazol, vì qua thử nghiệm trên động vật, các nhà khoa học thấy ketoconazol gây quái thai (dính ngón và thiếu ngón) ở chuột. Thuốc qua được nhau thai, nhưng còn chưa có những nghiên cứu đầy đủ ở người, tuy nhiên để an toàn thì không nên dùng thuốc khi mang thai, đặc biệt là 3 tháng đầu tiên.
DS. Nguyễn Thanh Lâm