Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên như thế nào?

      -
  • Than phiền
  • gplus
  • pinterest
Tuổi vị thành niên là ở sau tuổi thiếu nhi và trước tuổi trưởng thành. Đây là giai đoạn chuyển tiếp nhưng là một giai đoạn khác biệt và quan trọng trong cuộc sống con người...
Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên như thế nào?

Các giai đoạn tuổi vị thành niên

Vị thành niên (người sắp đến tuổi trưởng thành) là những em kể cả trai và gái, thuộc lớp người từ 10 đến 19 tuổi. Lớp tuổi vị thành niên này được chia ra ba nhóm: Từ 10 đến 13 tuổi là nhóm vị thành niên sớm; Từ 14 đến 16 tuổi là nhóm vị thành niên giữa; Từ 17 đến 19 tuổi là nhóm vị thành niên muộn.


Sự phân chia này dựa theo đặc điểm ít nhiều khác nhau về phát triển cơ thể và tâm sinh lý của lứa tuổi vị thành niên, để việc chăm sóc sức khoẻ cho phù hợp với từng nhóm đối tượng. Tuy vậy cách phân chia này cũng chỉ có tính tương đối.


Sức khoẻ sinh sản  vị thành niênMột buổi ngoại khóa về giới tính dành cho trẻ vị thành niên.


Với bé gái

Bắt đầu từ  8-13 tuổi, trung bình 15 tuổi, hoàn tất 13-18 tuổi.


Về phát triển cơ thể: Với các em gái bộc lộ đầu tiên là ở vú (từ núm vú nhỏ đã nhô lên rõ hơn và hình thành quầng vú và bầu vú. Có thể một vú hơi to hơn bên đối diện, đó là hiện tượng bình thường. Vú phát triển đầy đủ sau 18 tháng). Đồng thời với sự phát triển của đôi vú nở nang là sự phát triển xương chậu (khung chậu nữ tròn hơn và rộng hơn so với khung chậu của nam), xương đùi, các mô mỡ hình thành các đường cong duyên dáng thiếu nữ, buồng trứng bắt đầu hoạt động đánh dấu bằng hiện tượng kinh nguyệt...


Thay đổi sinh lý: Thông thường hàng tháng 1 nang noãn phát triển đến trưởng thành, sau 2 tuần nang vỡ (phóng noãn), phần vỏ nang phát triển thành hoàng thể. Nang noãn tiết oestrogen, hoàng thể tiết progesterone.


Trong khoảng 1 năm đầu vòng kinh thường không có phóng noãn nên kinh nguyệt không đều, thời gian hành kinh cũng thay đổi.


Với bé trai

Ở bé trai xuất hiện từ: 10-15 tuổi. Trẻ  sẽ “vỡ tiếng”, có ria mép xuất hiện lúc đầu mọc ở góc môi rồi lan ra khắp môi trên, sau đó đến phần trên của má, và vùng môi dưới, dưới cằm. Số lượng lông ở mặt do di truyền.


Tinh hoàn to lên và hoạt động để sinh ra chất nội tiết sinh dục nam và tinh trùng.


Về hoạt động ngoại tiết: Tinh bào được sản xuất từ ống sinh tinh trở thành tiền tinh trùng, qua mào tinh thành tinh trùng trưởng thành. Tinh trùng được tập kết tại túi tinh.


Hoạt động nội tiết: Tinh hoàn tiết testosterone. Túi tinh và tuyến tiền liệt sản xuất phần lỏng của tinh tương. Biểu hiện xuất tinh, những lần đầu là mộng tinh (xuất tinh khi ngủ). Tinh trùng được sản xuất liên tục.


Những thay đổi về tâm lý

Với những đặc điểm sinh lý riêng biệt, trẻ muốn khẳng định mình nên dễ thay đổi tính cách, hành vi ứng xử được thể hiện như sau:


Tính độc lập: Bắt đầu có xu hướng tách ra, ít phụ thuộc vào cha mẹ. Chuyển từ sinh hoạt gia đình sang sinh hoạt bạn bè, tín ngưỡng để đạt được sự độc lập. Đôi khi chống đối lại bố mẹ, vì vậy các bậc phụ huynh cần quan tâm uốn nắn, nhưng phải kiên trì, mềm dẻo, linh hoạt để tránh chạm tự ái đến tổn thương tinh thần.


Về nhân cách: Cố gắng khẳng định mình như một người lớn vì vậy có những hành vi bắt chước người lớn.


Về tình cảm: Chuẩn bị cho mối quan hệ yêu đương (xuất hiện tình yêu bạn bè, khó phân biệt đâu là tình yêu, đâu là bạn bè, dễ mơ mộng, khi đổ vỡ niềm tin dễ chán nản), học cách biểu lộ tình cảm và điều khiển cảm xúc, phát triển khả năng yêu và được yêu, tỏ thái độ thân mật trong quan hệ với người khác.


Tính tích hợp: Những thông tin thu thập được từ cha mẹ, nhà trường, xã hội, bạn bè, người trung gian, các hoạt động văn hóa là cơ sở để tạo ra giá trị của bản thân tạo niềm tự tin và cách ứng xử.


Về trí tuệ: Vị thành niên thường thích lập luận, suy diễn nhìn sự vật theo quan điểm lý tưởng hóa. Giai đoạn phát triển đặc biệt này chịu ảnh hưởng rất mạnh mẽ của các điều kiện văn hóa, giáo dục, kinh tế của môi trường gia đình và xã hội đồng thời cũng là giai đoạn gây nhiều lo ngại cho các bậc cha mẹ và cho cộng đồng.  Tuổi vị thành niên ở mỗi nền văn hóa có những đặc điểm riêng nhưng nói chung còn bộc lộ tính phụ thuộc, sự khủng hoảng về nhân cách và hoang mang về tâm lý mà như nhiều người đã nhận xét, các em đang muốn khám phá chính mình.  Tuy trưởng thành về mặt cơ thể nhưng vị thành niên vẫn cần phải được giúp đỡ, giáo dục của nhà trường, gia đình để hình thành nhân cách phát triển đúng hướng.


Sức khoẻ sinh sản  vị thành niênTư vấn cho trẻ vị thành niên về giới tính.


Hậu quả về hành vi tình dục sớm

Do sự phát triển cơ thể chưa hoàn chỉnh, vì vậy hành vi tình dục ở độ tuổi vị thành niên thường không kiểm soát và thường dẫn đến thai nghén ngoài ý muốn.  Nếu mang  thai ở tuổi vị thành niên sẽ liên quan đến một số hậu quả nghiêm trọng cho sức khoẻ tình dục như nạo phá thai, sẩy thai, sinh thiếu cân, đẻ non, thai nhỏ so với tuổi thai, tử vong mẹ. Đây thực sự là một thảm họa, là gánh nặng cho bản thân, cho gia đình và xã hội.


Chính sự mang thai ở tuổi vị thành niên cũng gây ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển thể chất và tâm sinh lý cũng như phát triển trí tuệ sau này.


Quan hệ tình dục không an toàn có nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục đang là nỗi lo ngại của cộng đồng (lậu, giang mai, HIV...).


Hậu quả về kinh tế, xã hội với vấn đề thai sản và sinh đẻ ở tuổi vị thành niên bao gồm:


Hạn chế khả năng học tập hoặc bỏ học dẫn đến giảm cơ hội tìm được việc làm tốt hoặc từ bỏ quyền làm mẹ, có khi giết đứa trẻ mới sinh hoặc bi quan tự sát, làm gái mại dâm...  Điều kiện kinh tế khó khăn sẽ ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của cả mẹ và con.


Nhà nước phải chi trả trực tiếp trợ cấp về y tế, xã hội để giải quyết khó khăn cho mẹ và con; làm tăng tốc độ phát triển dân số; điều kiện chăm sóc trẻ và sức khỏe của người mẹ không được tốt.


Các bậc phụ huynh cần làm gì để giáo dục trẻ?

Phải dạy cho các em những kiến thức, kỹ năng cụ thể như cách từ chối tình dục, cách giữ gìn thân thể, cách thoát hiểm... Tùy theo lứa tuổi mà có phương thức, nội dung phù hợp. Ở trường học nên tổ chức vào giờ ngoại khóa, sinh hoạt chủ đề, phòng tư vấn và tùy nội dung có thể nam, nữ học riêng. Tại nhà bố mẹ nên dành thời gian trò chuyện tâm sự, giữa mẹ với con gái, bố với con trai. Đây chính là chìa khóa giúp con biết cách tự vệ, giữ gìn bản thân ở mọi hoàn cảnh,  khi người khác có cái nhìn khiếm nhã, có động tác đụng chạm, người lạ rủ đi chơi, dụ cho ăn uống, cho quà... Vấn đề mấu chốt là trang bị cho con gái lứa tuổi vị thành niên kỹ năng sống và biết cách từ chối trước những đòi hỏi hoặc dụ dỗ từ bạn tình; những cách ứng xử hợp lý trong mọi tình huống để giúp con tránh được những nguy cơ có thể đến với chúng.


BS. Trần Lan Anh


Người bị tai biến sẽ hối hận cả đời nếu không biết điều này sớm hơn Da nổi mạch máu, bầm tím, ngoằn ngoèo như rắn là bệnh gì?

Tag :

  • Than phiền
  • gplus
  • pinterest
Bình luận (0)
Đánh giá:

Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên như thế nào?

Tuổi vị thành niên là ở sau tuổi thiếu nhi và trước tuổi trưởng thành. Đây là giai đoạn chuyển tiếp nhưng là một giai đoạn khác biệt và quan trọng trong cuộc sống con người...


Cham soc suc khoe sinh san vi thanh nien nhu the nao?


Tuoi vi thanh nien la o sau tuoi thieu nhi va truoc tuoi truong thanh. Day la giai doan chuyen tiep nhung la mot giai doan khac biet va quan trong trong cuoc song con nguoi...


Cac giai doan tuoi vi thanh nien

Vi thanh nien (nguoi sap den tuoi truong thanh) la nhung em ke ca trai va gai, thuoc lop nguoi tu 10 den 19 tuoi. Lop tuoi vi thanh nien nay duoc chia ra ba nhom: Tu 10 den 13 tuoi la nhom vi thanh nien som; Tu 14 den 16 tuoi la nhom vi thanh nien giua; Tu 17 den 19 tuoi la nhom vi thanh nien muon.


Su phan chia nay dua theo dac diem it nhieu khac nhau ve phat trien co the va tam sinh ly cua lua tuoi vi thanh nien, de viec cham soc suc khoe cho phu hop voi tung nhom doi tuong. Tuy vay cach phan chia nay cung chi co tinh tuong doi.


Suc khoe sinh san  vi thanh nienMot buoi ngoai khoa ve gioi tinh danh cho tre vi thanh nien.


Voi be gai

Bat dau tu  8-13 tuoi, trung binh 15 tuoi, hoan tat 13-18 tuoi.


Ve phat trien co the: Voi cac em gai boc lo dau tien la o vu (tu num vu nho da nho len ro hon va hinh thanh quang vu va bau vu. Co the mot vu hoi to hon ben doi dien, do la hien tuong binh thuong. Vu phat trien day du sau 18 thang). Dong thoi voi su phat trien cua doi vu no nang la su phat trien xuong chau (khung chau nu tron hon va rong hon so voi khung chau cua nam), xuong dui, cac mo mo hinh thanh cac duong cong duyen dang thieu nu, buong trung bat dau hoat dong danh dau bang hien tuong kinh nguyet...


Thay doi sinh ly: Thong thuong hang thang 1 nang noan phat trien den truong thanh, sau 2 tuan nang vo (phong noan), phan vo nang phat trien thanh hoang the. Nang noan tiet oestrogen, hoang the tiet progesterone.


Trong khoang 1 nam dau vong kinh thuong khong co phong noan nen kinh nguyet khong deu, thoi gian hanh kinh cung thay doi.


Voi be trai

O be trai xuat hien tu: 10-15 tuoi. Tre  se “vo tieng”, co ria mep xuat hien luc dau moc o goc moi roi lan ra khap moi tren, sau do den phan tren cua ma, va vung moi duoi, duoi cam. So luong long o mat do di truyen.


Tinh hoan to len va hoat dong de sinh ra chat noi tiet sinh duc nam va tinh trung.


Ve hoat dong ngoai tiet: Tinh bao duoc san xuat tu ong sinh tinh tro thanh tien tinh trung, qua mao tinh thanh tinh trung truong thanh. Tinh trung duoc tap ket tai tui tinh.


Hoat dong noi tiet: Tinh hoan tiet testosterone. Tui tinh va tuyen tien liet san xuat phan long cua tinh tuong. Bieu hien xuat tinh, nhung lan dau la mong tinh (xuat tinh khi ngu). Tinh trung duoc san xuat lien tuc.


Nhung thay doi ve tam ly

Voi nhung dac diem sinh ly rieng biet, tre muon khang dinh minh nen de thay doi tinh cach, hanh vi ung xu duoc the hien nhu sau:


Tinh doc lap: Bat dau co xu huong tach ra, it phu thuoc vao cha me. Chuyen tu sinh hoat gia dinh sang sinh hoat ban be, tin nguong de dat duoc su doc lap. Doi khi chong doi lai bo me, vi vay cac bac phu huynh can quan tam uon nan, nhung phai kien tri, mem deo, linh hoat de tranh cham tu ai den ton thuong tinh than.


Ve nhan cach: Co gang khang dinh minh nhu mot nguoi lon vi vay co nhung hanh vi bat chuoc nguoi lon.


Ve tinh cam: Chuan bi cho moi quan he yeu duong (xuat hien tinh yeu ban be, kho phan biet dau la tinh yeu, dau la ban be, de mo mong, khi do vo niem tin de chan nan), hoc cach bieu lo tinh cam va dieu khien cam xuc, phat trien kha nang yeu va duoc yeu, to thai do than mat trong quan he voi nguoi khac.


Tinh tich hop: Nhung thong tin thu thap duoc tu cha me, nha truong, xa hoi, ban be, nguoi trung gian, cac hoat dong van hoa la co so de tao ra gia tri cua ban than tao niem tu tin va cach ung xu.


Ve tri tue: Vi thanh nien thuong thich lap luan, suy dien nhin su vat theo quan diem ly tuong hoa. Giai doan phat trien dac biet nay chiu anh huong rat manh me cua cac dieu kien van hoa, giao duc, kinh te cua moi truong gia dinh va xa hoi dong thoi cung la giai doan gay nhieu lo ngai cho cac bac cha me va cho cong dong.  Tuoi vi thanh nien o moi nen van hoa co nhung dac diem rieng nhung noi chung con boc lo tinh phu thuoc, su khung hoang ve nhan cach va hoang mang ve tam ly ma nhu nhieu nguoi da nhan xet, cac em dang muon kham pha chinh minh.  Tuy truong thanh ve mat co the nhung vi thanh nien van can phai duoc giup do, giao duc cua nha truong, gia dinh de hinh thanh nhan cach phat trien dung huong.


Suc khoe sinh san  vi thanh nienTu van cho tre vi thanh nien ve gioi tinh.


Hau qua ve hanh vi tinh duc som

Do su phat trien co the chua hoan chinh, vi vay hanh vi tinh duc o do tuoi vi thanh nien thuong khong kiem soat va thuong dan den thai nghen ngoai y muon.  Neu mang  thai o tuoi vi thanh nien se lien quan den mot so hau qua nghiem trong cho suc khoe tinh duc nhu nao pha thai, say thai, sinh thieu can, de non, thai nho so voi tuoi thai, tu vong me. Day thuc su la mot tham hoa, la ganh nang cho ban than, cho gia dinh va xa hoi.


Chinh su mang thai o tuoi vi thanh nien cung gay anh huong nang ne den su phat trien the chat va tam sinh ly cung nhu phat trien tri tue sau nay.


Quan he tinh duc khong an toan co nguy co mac cac benh lay truyen qua duong tinh duc dang la noi lo ngai cua cong dong (lau, giang mai, HIV...).


Hau qua ve kinh te, xa hoi voi van de thai san va sinh de o tuoi vi thanh nien bao gom:


Han che kha nang hoc tap hoac bo hoc dan den giam co hoi tim duoc viec lam tot hoac tu bo quyen lam me, co khi giet dua tre moi sinh hoac bi quan tu sat, lam gai mai dam...  Dieu kien kinh te kho khan se anh huong chat luong cuoc song cua ca me va con.


Nha nuoc phai chi tra truc tiep tro cap ve y te, xa hoi de giai quyet kho khan cho me va con; lam tang toc do phat trien dan so; dieu kien cham soc tre va suc khoe cua nguoi me khong duoc tot.


Cac bac phu huynh can lam gi de giao duc tre?

Phai day cho cac em nhung kien thuc, ky nang cu the nhu cach tu choi tinh duc, cach giu gin than the, cach thoat hiem... Tuy theo lua tuoi ma co phuong thuc, noi dung phu hop. O truong hoc nen to chuc vao gio ngoai khoa, sinh hoat chu de, phong tu van va tuy noi dung co the nam, nu hoc rieng. Tai nha bo me nen danh thoi gian tro chuyen tam su, giua me voi con gai, bo voi con trai. Day chinh la chia khoa giup con biet cach tu ve, giu gin ban than o moi hoan canh,  khi nguoi khac co cai nhin khiem nha, co dong tac dung cham, nguoi la ru di choi, du cho an uong, cho qua... Van de mau chot la trang bi cho con gai lua tuoi vi thanh nien ky nang song va biet cach tu choi truoc nhung doi hoi hoac du do tu ban tinh; nhung cach ung xu hop ly trong moi tinh huong de giup con tranh duoc nhung nguy co co the den voi chung.


BS. Tran Lan Anh


Nguoi bi tai bien se hoi han ca doi neu khong biet dieu nay som hon Da noi mach mau, bam tim, ngoan ngoeo nhu ran la benh gi?
RẤT NHIỀU SẢN PHẨM

DANH BẠ PHONG PHÚ

Đa dạng hàng trăm ngàn thuốc

CÁC THƯƠNG HIỆU NỔI TIẾNG

ĐỊA CHỈ NHÀ THUỐC

Chi tiết từng ngõ, phố, quận, huyện

TIN TỨC CẬP NHẬT

TIN SỨC KHỎE HỮU ÍCH

Các tin y tế cập nhật liên tục

HỖ TRỢ NHANH CHÓNG

HỖ TRỢ NHANH CHÓNG

Tư vẫn miễn phí, nhiệt tình

RẤT NHIỀU SẢN PHẨM

DANH BẠ PHONG PHÚ

Đa dạng hàng trăm ngàn thuốc

TIN TỨC CẬP NHẬT

TIN SỨC KHỎE HỮU ÍCH

Các tin y tế cập nhật liên tục

Giá Thuốc www.giathuoc.net Hà Nội, Việt Nam 123 ABC VN-HN 10000 VN ‎0912121212