Đau nửa đầu là một dạng đau đầu đặc biệt, chiếm khoảng 10% dân số, gặp ở cả nam và nữ với tỷ lệ nữ gấp 3 lần nam; là một hội chứng thần kinh với những triệu chứng điển hình như thay đổi khả năng cảm nhận của các giác quan, đau đầu và buồn nôn.
Đau nửa đầu là một dạng đau đầu đặc biệt, chiếm khoảng 10% dân số, gặp ở cả nam và nữ với tỷ lệ nữ gấp 3 lần nam; là một hội chứng thần kinh với những triệu chứng điển hình như thay đổi khả năng cảm nhận của các giác quan, đau đầu và buồn nôn.
Đau nửa đầu
Đau nửa đầu điển hình thường chỉ ảnh hưởng một bên đầu, nhức và kéo dài từ 4 - 72 giờ đồng hồ với những triệu chứng buồn nôn, nôn mửa, sợ ánh sáng và sợ âm thanh (nhạy cảm với âm thanh và ánh sáng). Khoảng 1/3 người bị chứng đau nửa đầu cảm nhận được tiền triệu (aura) hình ảnh, mùi vị, hoặc một cảm nhận giác quan không bình thường báo hiệu cơn đau nửa đầu sắp diễn ra. Về nguyên tắc điều trị là dùng thuốc giảm đau, thuốc chống nôn nếu bị buồn nôn và tránh các yếu tố gây đau đầu.
Tỷ lệ hồng cầu thấp có thể gây đau nửa đầu.
Nguyên nhân của đau nửa đầu chưa rõ ràng; giả thuyết được chấp nhận phổ biến nhất là bệnh lý của hệ thống thần kinh sử dụng chất dẫn truyền thần kinh serotonin. Có một số loại đau nửa đầu khác nhau, một số bắt nguồn từ thân não (với sự rối loạn vận chuyển ion canxi và kali) và một số là do di truyền. Đau nửa đầu có xu hướng biến mất khi đang mang thai, nhưng một số phụ nữ lại bị đau nửa đầu nhiều hơn khi mang thai.
Các biện pháp dự phòng bệnh đau nửa đầu là một phần quan trọng trong điều trị bệnh này. Các biện pháp này có nhiều loại, bao gồm uống thuốc hay bổ sung dinh dưỡng, thay đổi lối sống như tăng cường thể dục và tránh các yếu tố kích hoạt cơn đau. Mục tiêu của biện pháp dự phòng là để giảm tần số, mức độ đau và giảm thời gian của những cơn đau, đồng thời tăng hiệu quả của các biện pháp cắt cơn đau.
Lưu ý khi dùng thuốc
Hiện nay, có nhiều loại thuốc được dùng để trị chứng bệnh này. Tuy nhiên, còn tùy thuộc vào thể bệnh nhẹ hay nặng mà có chỉ định khác nhau.
Nếu là thể nhẹ (cơn đau thưa, cường độ đau nhẹ hay vừa phải) trường hợp này chỉ nên dùng thuốc giảm đau thông thường không steroid như các loại aspirin, indometacin, diclofenac... (người mắc bệnh dạ dày dùng paracetamol).
Nếu thể nặng, cơn đau dày, dùng naproxen, gynergen...
Cách dùng thuốc dự phòng chứng đau nửa đầu cũng có nhiều loại, song còn tùy thuộc vào thể trạng từng người bệnh mà có chỉ định dùng thuốc cho thích hợp.
Dùng thuốc dự phòng đối với người có kèm đau dạ dày, thể nặng có thể chọn lựa một trong các thuốc như dihydroergotamin (có tác dụng duy trì thế cân bằng vận mạch ở não, kháng serotonin) hay thuốc pizotifen dùng cho nam giới phì đại tuyến tiền liệt. Hoặc flunarizin giúp ngăn chặn sự tích tụ ion canxi trong tế bào thần kinh, phòng đau nửa đầu.
Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh đau nửa đầu cần có chế độ ăn uống thích hợp như kiêng rượu và thuốc lá (tránh hít phải khói thuốc), hạn chế rượu, bia, cà phê. Ngoài ra, bệnh nhân cần tránh những cơn căng thẳng về thần kinh; đảm bảo ngủ đủ (tối thiểu 7 giờ mỗi ngày), tập luyện thân thể đều đặn để giảm huyết áp và tăng cường tuần hoàn máu.
Những cách phòng ngừa và điều trị chứng đau nửa đầu hiện nay phổ biến là dùng flunarizin (furunas) được nhiều thầy thuốc kê toa và có bán nhiều ở các cửa hàng tân dược.
Flunarizin được dùng trong dự phòng và điều trị chứng đau nửa đầu, kể cả rối loạn tiền đình, rối loạn trí nhớ, rối loạn giấc ngủ... Tuy nhiên không được dùng trong các trường hợp quá mẫn với các thành phần của thuốc, hay những người có tiền sử trầm cảm, rối loạn vận động, triệu chứng ngoại tháp, Parkinson hoặc khi đang sử dụng các thuốc chẹn beta.
Thuốc cũng có tương tác với rượu, thuốc trị động kinh, thuốc ngủ, thuốc chống trầm cảm, an thần, thuốc uống tránh thai. Các tác dụng phụ như hoa mắt, mệt mỏi, khi dùng kéo dài có thể gây trầm cảm. Khi dùng, cần thận trọng đối với người lớn tuổi, người huyết áp thấp, suy thận, phụ nữ đang mang thai hay người đang lái xe, vận hành máy móc...
BS. HOÀNG LONG