Cái ôm đầu tiên hay là việc tiếp xúc da kề da giúp mẹ và bé ngay sau sinh có nhiều lợi ích về sức khỏe, tinh thần và giảm tử vong cho bà mẹ và trẻ sơ sinh.
Cái ôm đầu tiên hay là việc tiếp xúc da kề da giúp mẹ và bé ngay sau sinh có nhiều lợi ích về sức khỏe, tinh thần và giảm tử vong cho bà mẹ và trẻ sơ sinh. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngay sau sinh trẻ cần được tiếp xúc da kề da với ngực hay bụng mẹ trong vòng ít nhất một giờ.
Lợi ích của việc tiếp xúc da kề da
Điều khiển thân nhiệt
Sau khi lọt lòng mẹ trẻ sơ sinh dễ bị hạ thân nhiệt do nhiệt độ bên ngoài thấp hơn nhiệt độ trong tử cung, trung tâm điều hòa nhiệt chưa ổn định thì cơ thể mẹ như là một lồng ấp sưởi ấm cho trẻ để điều chỉnh nhiệt độ thích hợp, giảm nguy cơ tử vong do hạ thân nhiệt.
Phòng hạ đường máu
Hạ nhiệt độ thường đi đôi với hạ đường máu. Nguyên nhân hạ đường máu là do giảm sản xuất glucose hoặc dự trữ glycogen ở gan giảm. Hậu quả của hạ đường máu có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ. Cái ôm đầu tiên giúp cho trẻ được bú sớm ngay sau sinh giảm được nguy cơ hạ đường máu.
Việc tiếp xúc da kề da và thực hiện Kangaroo giúp mẹ và bé ngay sau sinh có nhiều lợi ích về sức khỏe.
Điều hòa nhịp thở, nhịp tim
Do đặc điểm bộ máy tuần hoàn hô hấp của trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn thiện, trao đổi khí kém nên dễ bị suy hô hấp, tiếp xúc da kề da, giúp cho trẻ ổn định nhịp thở, nhịp tim, giảm cơn ngừng thở.
Giảm mắc các bệnh nhiễm khuẩn
Các kháng thể và yếu tố miễn dịch từ sữa mẹ đã giúp cho trẻ có sức đề kháng chống nhiễm khuẩn, giảm nguy cơ mắc nhiễm khuẩn nặng nhất là tiêu chảy, viêm phổi.
Thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ
Biện pháp tiếp xúc da kề da có tác động làm tăng tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ và kéo dài thời gian cho con bú. Trẻ được bú sớm sẽ kích thích sữa bài tiết sữa sớm, khả năng tiết sữa kéo dài hơn, thời gian cho con bú lâu hơn. Bú sớm ngay sau sinh là cơ sở thuận lợi để duy trì nuôi con bằng sữa mẹ thành công trong 2 năm đầu đời, đồng thời giúp cho mẹ co hồi tử cung nhanh, giảm tử vong mẹ do băng huyết sau sinh.
Gắn bó mẹ con
Sự tiếp xúc sớm gần gũi sau sinh đã làm tăng mối quan hệ tình cảm mẹ con. Mẹ giảm lo âu, con ít khóc hơn đồng thời tạo cho bà mẹ có cảm giác tự tin về khả năng chăm sóc con và trẻ cảm thấy an toàn khi được mẹ ôm ấp.
Cách tiếp xúc da kề da
Trẻ ở trần, không mặc quần áo, đầu đội mũ. Đặt trẻ nằm giữa hai bầu vú mẹ đầu nghiêng về một bên. Mặt, ngực bụng và chân của trẻ áp sát vào ngực bụng trần của mẹ. Đắp chăn ấm cho hai mẹ con. Thời gian tiếp xúc da kề da ngay sau sinh trong vòng ít nhất một giờ.
Tiếp xúc da kề da được thực hiện cho trẻ sơ sinh ngay khi lọt lòng mẹ kể cả trẻ sinh thường và sinh mổ, trẻ sinh đủ tháng bình thường hoặc trẻ sinh non, trẻ sinh nhẹ cân (dưới 2.500g) trừ trường hợp trẻ sinh quá non tháng hoặc mẹ và trẻ trong tình trạng bệnh nặng.
Đối với những bà mẹ mổ đẻ thì thực hiện tiếp xúc da kề da ngay sau khi mẹ tỉnh, sức khỏe tốt.
Đối với trẻ sinh non, nhẹ cân thì thời gian tiếp xúc da kề da sau sinh có thể lâu hơn và sau đó thực hiện ấp kangaroo liên tục cho đến khi trọng lượng của trẻ đạt 2.500g (trừ trường hợp trẻ bị bệnh nặng, trẻ đẻ quá non phải nằm lồng ấp để theo dõi xử trí)
Để bà mẹ có thể đi lại cùng với con khi thực hiện kangaroo thì cần sử dụng khăn vải chun giãn quấn cho hai mẹ con. Khi cho ăn thì bà mẹ có thể di chuyển con trong túi kangaroo ở tư thế thích hợp để cho con bú hoặc cho ăn sữa mẹ bằng cốc thìa, bằng ống bơm...
Trong một số trường hợp cần thiết thì các thành viên trong gia đình (ông, bà, bố...) có thể tham gia thay mẹ thực hiện phương pháp kangaroo cho trẻ.
Việc tiếp xúc da kề da sau sinh giữa mẹ và con và thực hiện kangaroo liên tục cho trẻ đẻ non, trẻ sinh nhẹ cân là biện pháp an toàn có hiệu quả và dễ thực hiện tại các cơ sở y tế và cộng đồng, khắc phục được tình trạng quá tải, thiếu lồng ấp ở bệnh viện và cứu sống được nhiều trẻ sơ sinh.
PGS.BS. Đào Ngọc Diễn