GiaThuoc Miền Bắc đang mùa chanh đào, tại các chợ, các bà nội trợ nô nức mua chanh đào về ngâm cho mùa đông sắp tới. Theo BS. chuyên khoa I Bùi Văn Phao, chanh đào hay chanh thường đều có thể dùng để ngâm với mật ong có tác dụng chữa trị ho, viêm họng.
BS.Chuyên khoa I Bùi Văn Phao - Nguyên Giám đốc BV Y học Cổ truyền Nam Định cho biết: Việt Nam có khoảng 20 loài chanh khác nhau, trong đó giống chanh đào là một “thần dược” rất được ưa chuộng. Chanh đào thường có từ tháng 8, 9 trong năm. Mật ong cùng với chanh đào từ lâu đã là bài thuốc quý được lưu truyền trong dân gian do tính hiệu quả của nó đối với các bệnh về hô hấp.
Theo BS. Bùi Văn Phao, chanh đào hay chanh thường đều có thể làm thuốc trị nhiều bệnh.
Vỏ và lá chanh chứa nhiều tinh dầu, được dùng để trị ho, cảm cúm, hạ sốt… nên thường có trong thành phần của nồi nước lá xông.
Ruột quả chanh chứa nhiều vitamin A, B1, B2, đặc biệt là vitamin C, có tác dụng giải nhiệt, lợi tiểu, kháng viêm, tiêu độc… Ngoài ra, ruột quả chanh chứa hàm lượng đáng kể acid xi-tric (khoảng 8% khối lượng khô) nên rất có tác dụng phòng trị ho, khàn tiếng.
Tuy nhiên, BS Bùi Văn Phao khuyến cáo: đối với những người đã bị ho nặng, ho do nhiễm vi trùng, vi khuẩn dùng riêng chanh cũng không hiệu quả mà cần điều trị theo phác đồ có kháng sinh. Đặc biệt khi sử dụng chanh, bạn nên lưu ý khi bị đi ngoài, trướng bụng tránh dùng. Chanh kích thích tiết tân dịch nên có thể khiến tình trạng đau bụng, tiêu chảy nặng hơn. Việc lạm dụng chanh ngâm mật ong để trị ho cũng gây tác hại cho đường tiêu hóa.
Quả chanh đào
Cách chọn chanh đào ngon:
BS Bùi Văn Phao cho biết, chúng ta nên mua chanh đào tốt nhất vào tháng 9, khi chanh đào đã vào chính vụ, giá cả không chỉ rẻ hơn mà chất lượng quả cũng cao hơn, quả chanh to và đẹp hơn rất nhiều so với đầu mùa. Không nên mua chanh vào cuối vụ, khi đó giá chanh sẽ đắt hơn, chất lượng cũng kém hơn.
Khi chọn, nên chọn những quả chanh đào chín, vỏ mỏng, có màu vàng hanh và nhất định phải thật tươi mới có chứa nhiều tinh dầu ở vỏ. Thông thường, ruột chanh đào phải có màu hồng đào, nhưng cũng có một số quả ruột lại mang màu vàng nghệ. Chúng ta nên chọn chanh đào tùy vào mục đích sử dụng.
Nếu chọn mua chanh đào để ngâm mật ong, ngâm muối (ngâm cả quả) làm thuốc chữa các bệnh về hô hấp nên chọn những quả chanh tươi, già, vỏ căng mịn, khi cắt ra thấy ruột đỏ hồng đào, kích cỡ tầm 20 quả/kg. Chú ý, không nên chọn những quả chanh quá to, vì chanh thường quý nhất ở tinh dầu trong vỏ và hạt chanh để chữa các bệnh về hô hấp.
Nguyên liệu để ngâm chanh đào với mật ong:
- 1kg chanh đào, chọn quả hơi già, vỏ chanh bóng, ruột hồng, lựa những quả tươi, chín vàng, mỏng vỏ
- 1 lít mật ong rừng
- 0,8kg đường phèn
- Bình thủy tinh
- Vỉ nén bằng nan tre
Cách ngâm chanh đào mật ong:
Bước 1: Chanh rửa sạch, pha một ít muối với nước sôi để nguội, ngâm 30 phút rồi vớt chanh ra để thật khô. Nếu chưa đủ độ khô, lấy 1 cái khăn sạch và khô, lau kỹ từng quả chanh. Lưu ý là lúc làm, tay, thớt, dao phải thật khô không dính nước lã. Cắt chanh thành những miếng mỏng, ngâm cả hạt mới tốt.
Bước 2: Đường phèn đập nhỏ, đổ một lớp đường vào lọ, đến một lớp chanh, 1 lớp đường, 1 lớp chanh. Cứ thế cho đến khi hết chanh. Trừ những cục đường to để cho lên trên cùng.
Bước 3: Cuối cùng đổ mật ong vào, lấy vỉ nan nén chanh xuống, đậy kín nắp, để khoảng 3 tháng sẽ dùng được.
Lưu ý: Thời gian đầu mới ngâm nên kiểm tra bình thường xuyên, nếu sau vài ngày thấy sủi bọt thì hớt đi. Không để chanh nổi lên khỏi vỉ vì sẽ dễ bị mốc, nổi váng. Nên ngâm chanh càng lâu càng tốt, mới đầu chanh còn tươi thì ăn hơi đắng, nhưng sau một thời gian dài chanh đào ăn như ô mai, vừa tốt cho họng, vừa tăng cường sức khỏe.
Yêu cầu thành phẩm:
- Chanh đào mật ong có vị thơm của gừng, mật ong, vị chua vừa phải chứ không gắt, không bị đắng.
- Dung dịch chỉ sánh nhẹ, có màu vàng trong, không nổi bọt
- Sau khi ngâm để ở nhiệt độ bình thường, đến lúc đường tan hết, miếng chanh chìm hẳn không nổi nữa chúng ta có thể cất ở tủ lạnh, dùng dần.
Cách sử dụng:
- Sau khi chanh đã ngấm mật ong, đường phèn tan hết, có thể giữ nguyên lọ để dùng cho người lớn. Nếu muốn dùng cho trẻ nhỏ, bạn có thể vớt chanh ra, ép lọc hạt qua rây, sau đó cho vào máy xay nghiền nhuyễn phần chanh, rồi trộn đều với phần dung dịch đã thu được thành một hỗn hợp sánh.
- Chanh đào mật ong có thể sử dụng cho trẻ từ trên 1 tuổi để phòng hoặc chữa ho do nhiễm lạnh. Nếu để phòng, bạn có thể cho trẻ dùng mỗi sớm 1-2 thìa cà phê đã hâm ấm. Khi trẻ bị ho do nhiễm lạnh, có thể dùng 3-4 lần mỗi ngày, mỗi lần 1-2 thìa ấm.
- Người lớn cũng có thể dùng hàng ngày hoặc khi bị ho với liều lượng khoảng 3-4 thìa cà phê mỗi lần./.
Thanh Loan (ghi)