Trong nhiều thập niên qua, mặc dù đã cố tìm cách lý giải song các nhà nghiên cứu vẫn chưa ra được định nghĩa thống nhất về ham muốn tình dục ở nữ giới cũng như hiểu rõ được cơ chế hoạt động đó như thế nào.
Là một chuỗi rộng rất khác nhau của các biểu hiện
Hiện nay, các nhà khoa học ngày càng bắt đầu thấy ham muốn tình dục của phụ nữ không thể tổng kết trong một thử nghiệm: nó thay đổi giữa các phụ nữ với nhau và trong cá nhân một phụ nữ, và nó bao hàm cả một chuỗi rộng rất khác nhau của các biểu hiện. “Mỗi phụ nữ thích một thứ khác nhau” – giáo sư Beverly Whipple thuộc trường đại học Rutgers, Mỹ cho biết.
Thông thường, ham muốn tình dục của phụ nữ được cho rằng là thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt. “Ở giai đoạn thích thú nhất, khoảng thời gian rụng trứng, ham muốn tình dục cũng mạnh như đàn ông. Không phải đàn bà có tình dục thấp hơn đàn ông mà là bởi tình dục của đàn bà thay đổi nhiều hơn” – giáo sư tâm lý và giới Lisa Diamond thuộc đại học Utah, Mỹ nói.
Điều này là hợp lý khi nghĩ về mục đích cuối cùng của tình dục là tạo ra con cái. “Sinh vật học, giúp việc sinh sôi nảy nở, là một yếu tố của tình dục. Chỉ ở thời hiện đại thì việc sinh sôi nảy nở và tình dục mới không đi đôi với nhau” – bác sĩ Anita Clayton, trưởng khoa tâm lý và thần kinh của đại học Virginia, Mỹ nhận định.
Trước đây, các bác sỹ cũng cho rằng hoóc môn dục tính nam testosterone có thể liên quan đến ham muốn của phụ nữ. Thực tế, có lẽ nó không có vai trò chính: nhiều nghiên cứu cho thấy không có khác biệt về mức testosterone giữa phụ nữ có ham muốn cao với phụ nữ không có ham muốn. Mặc dù như vậy nhưng phụ nữ vẫn đề nghị dùng testosterone chữa bệnh kém ham muốn và bác sỹ vẫn kê đơn.
Một nghiên cứu khác cho thấy testosterone và ham muốn tình dục chỉ liên quan không trực tiếp, và hoạt động tình dục có tác động đến hoóc môn nữ giới hơn là hoóc môn có tác động đến ham muốn. Những suy nghĩ tình dục sẽ làm tăng testosterone ở phụ nữ. “Ý nghĩ cho rằng tình dục có được là từ testosterone là một sai lầm lớn” – Phó giáo sư tâm lý và nghiên cứu phụ nữ Sari van Anders ở Đại học Michigan, Mỹ cho hay.
Ngay cả những cảm giác của phụ nữ trong quá trình làm tình cũng rất phức tạp: phụ nữ không nhất thiết trải nghiệm sự tiến triển như đàn ông, là kích động, hứng thú đều đều, đỉnh điểm và trở lại bình thường. Với phụ nữ, trật tự bị xáo trộn. Bản thân việc làm tình kích thích sự ham muốn và hưng phấn, hoặc lần đỉnh điểm đầu tiên dẫn tới ham muốn có lần thứ hai. “Thường đối với phụ nữ, việc hưng phấn thể chất đi trước trải nghiệm tâm lý của ham muốn. Trong khi với đàn ông thì ham muốn đi trước hưng phấn” – giáo sư Diamond giải thích.
Tuy nhiên sự ham muốn tình dục ở phụ nữ không nhất thiết phải kéo theo quan hệ tình dục với một người khác. Có những phụ nữ luôn thích thủ dâm một mình, và một số có thể có được đỉnh điểm chỉ hoàn toàn qua suy nghĩ, không hề có đụng chạm. Một số khác thích quan hệ tình dục với một đối tác, nhưng không giao hợp thực sự hoặc không kết thúc bằng cao trào. “Tôi đoán là ham muốn tình dục của phụ nữ phụ thuộc vào hoàn cảnh, vào con người, thời gian trong cuộc đời, những yếu tố trong quan hệ và người cụ thể sẵn có.” – phó giáo sư Anders nói.
Những việc để kích thích phụ nữ là rất đa dạng. Một số phụ nữ thích được kích thích điểm G, hoặc được mút ngón chân. Một số khác thích áp đảo, hoặc bị giữ tay chân, v.v…. “Thường đàn ông đều kích thích âm vật, nhưng số liệu trong phòng thí nghiệm cho thấy phụ nữ thích nhiều việc khác nữa,. Chúng ta nên cho phụ nữ biết và cho phép họ trải nghiệm cái gì làm họ thích, để họ hiểu rằng họ không phải theo một loại mẫu hình thích thú về tình dục” – giáo sư Whipple nói.
Nuôi dưỡng ham muốn tình dục
Ở mức độ cơ bản nhất về thần kinh, con người hiện không biết sự ham muốn hoạt động như thế nào và cái gì sẽ kích hoạt trước tiên. “Thậm chí không rõ ham muốn tình dục ở nữ giới là gì thì nói gì đến hoạt động của những phần khác nhau trong não kết hợp thế nào để tạo ra nó. Chưa một ai đến nay có thể làm kỹ nghệ đảo ngược này” – ông Barry Komisaruk, giáo sư tâm lý học nổi tiếng của đại học Rutgers, khẳng định.
Tuy nhiên, lý do thiếu hoặc không có ham muốn tình dục thường dễ xác định. Các nghiên cứu xác nhận là ham muốn tình dục giảm sút trong quan hệ dài hạn. Tuy nhiên, đối với phụ nữ, sự mất mát trầm trọng hơn nhiều, có thể là vì testosterone tạo tác động đệm với đàn ông (để chống lại những thứ như tính khí, sự căng thẳng và mệt mỏi). Mặt khác, phụ nữ thường cảm thấy quan hệ của họ đã mất đi cái thích thú của cái lạ, cảm giác bí ẩn và rủi ro mà họ cảm nhận lúc ban đầu, và cuộc sống gia đình (mệt mỏi, lo lắng, căng thẳng và bận bịu) tạo nên tác động âm ỉ. “Rất nhiều phụ nữ phải làm việc rất vất vả. Việc mất ham muốn tình dục tự phát không phải là bệnh lý, đó chỉ là cảm giác quá tải ở nhiều phụ nữ” Nan Wise, nhà trị liệu và khoa học của đại học Rutgers, cho hay.
Đôi khi sự thiếu ham muốn tình dục ở phụ nữ lại do những khó khăn quan trọng như ốm đau, chia ly, mất việc, sinh con nhỏ hoặc những việc căng thẳng khác. Điều này là bình thường và thường là tạm thời. Những nghiên cứu ở Mỹ và Anh cho hay khoảng 50% phụ nữ nói rằng có những giai đoạn ham muốn thấp trong một năm, nhưng nó trở lại khi họ giải quyết được khó khăn chính.
Khoảng 15% phụ nữ cho biết bị mất ham muốn tình dục kinh niên, dẫn tới tình trạng buồn bã. Nhiều người trong số họ tiếp tục quan hệ tình dục theo nghĩa vụ, coi đó như việc vặt trong nhà, nhưng là việc kinh hãi. Trong khi số khác cố quan hệ tình dục để làm sao lãng hoặc ý nghĩ xét đoán như lo việc không đáp ứng, lo mình xấu, hoặc lo đối tác rời bỏ mình.
Có nhiều giải pháp điều trị chứng giảm hoặc mất ham muốn tình dục ở phụ nữ nhưng không một giải pháp nào thành công 100%. Điều trị theo nhóm, cá nhân hoặc theo cặp đôi giải quyết được trong một số trường hợp, trong khi Brotto thấy có kết quả tốt với thiền. Khi giảng chương trình điều trị suy sụp và lo lắng, lớp 8 buổi, Brotto và đồng nghiệp đã dạy cho các người tham gia về cơ thể người, biết vùng nhạy cảm. Họ thấy những khác biệt lớn ở những nhóm phụ nữ được đào tạo và không được đào tạo và tiến hành đo thông qua bản trả lời câu hỏi, hoạt động nội tiết và phản ứng khi xem phim kích dục. Brotto và đồng nghiệp hiện đang thử nghiệm kiểm tra để cố xác định cơ chế mà thiền thực tế tác động, kể cả việc phụ nữ có cảm thấy vui hơn và ít căng thẳng hơn hoặc hiểu biết về cơ thể mình hơn, hoặc cả hai.
Hiện tại, phần lớn chuyên gia tiếp tục khuyên điều trị giảm ham muốn tình dục ở nữ giới bằng thuốc. Mặc dù thực tế là thuốc này được gọi là Viagra cho phụ nữ, Addyi, - vốn đã được Bộ Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ phê duyệt tháng 8/2016 – song việc so sánh nó với Viagra là không chính xác. Bởi Viagra giải quyết việc bơm máu vào dương vật, trong khi Addyi tác động vào não. Addyi chỉ làm tăng số lần giao hợp thỏa mãn từ 0,5 đến 1 lần trong 1 tháng so với thuốc vờ. Mặc dù hiệu quả thấp, những tác động phụ của thuốc (như chóng mặt, mệt mỏi, buồn nôn, mất ngủ, khô miệng, không tỉnh táo và áp huyết thấp) xẩy ra ở 1/5 phụ nữ. Những người dùng Addyi lại không được uống rượu.
Giáo sư Diamond gợi ý rằng việc giải quyết những vướng mắc tâm lý cơ bản gây giảm ham muốn có lẽ là cách điều trị hiệu quả hơn. Tuy nhiên không phải tất cả phụ nữ đều đau khổ vì thiếu ham muốn. Khoảng 1% phụ nữ được cho là vô tính, nghĩa là họ không thấy ham muốn tình dục với một người khác. Một số bị như vậy suốt đời, trong khi một số khác bị vô tính theo giai đoạn. “Đó là một phần của bản thân họ, không phải là một vấn đề của y học” – giáo sư Diamond cho biết.
Ở những trường hợp khác, sự đau khổ về ham muốn tình dục là do đối tác nam giới có mức ham muốn mạnh hơn gây ra, và làm cho người phụ nữ nhận thức sai về ham muốn tình dục của mình. “Vấn đề không phải là ham muốn thấp, mà là chênh lệch về ham muốn. Thay vì trách người phụ nữ, cách giải quyết tốt hơn là sửa cặp đôi này và tìm cách thương lượng mức tình dục sao cho cả hai người thấy thỏa đáng” – giáo sư Diamond cho biết.
Dù là đàn ông hay đàn bà, sự ham muốn tình dục có thể biểu hiện thành cả chuỗi vô tận về hình thái, từ cao đến thấp và đến không có. Không có loại ham muốn hoặc mức độ ham muốn đúng hoặc sai cho cá nhân hoặc cho cặp đôi. “Tất cả chúng ta có nhiệm vụ chấp thuận hơn nữa phạm vi rất rộng rãi của những thay đổi trong ham muốn. Chúng ta cần tôn trọng sự đa dạng” – giáo sư Diamond khẳng định.
Video: Liệu khoa học có thể cải thiện đời sống vợ chồng:
Hà Anh
(Theo BBC)