Tâm hỏa nóng bứt dứt thường gặp ở tuổi trung niên trở lên, nhất là người tiền sử tăng huyết áp. Người bệnh thường cảm giác bốc nóng ở vùng đầu...
Tâm hỏa nóng bứt dứt thường gặp ở tuổi trung niên trở lên, nhất là người tiền sử tăng huyết áp. Người bệnh thường cảm giác bốc nóng ở vùng đầu, mặt, trán và ngực, tiểu tiện vàng gắt khó đi, đầu lưỡi đỏ. Nguyên nhân phần nhiều do can huyết nhiệt ăn uống không phù hợp hoặc tình chí tức giận thái quá khiến hỏa bốc lên gây bệnh. Sau đây, xin giới thiệu một số bài thuốc trị hiệu quả chứng bệnh này.
Người bệnh nóng trong bứt dứt, khó ngủ do tâm âm hư: dùng bài Thiên vương bổ tâm đơn gia giảm: huyền sâm 12g, sinh địa 20g, đẳng sâm 14g, bạch thược 14g, viễn chí 12g, hoàng kỳ 14g, bạch linh 14g, đương qui 14g, bá tử nhân 14g, bạch truật 12g, táo nhân 12g, mạch môn 12g, thiên môn 8g, đan sâm 12g, ngũ vị tử 10g, cát cánh 8g. Làm hoàn hoặc sắc uống. Tác dụng tư âm thanh nhiệt, bổ tâm, an thần... Trị chứng tâm thận âm hư, hỏa bốc lên sinh ra hư phiền mất ngủ, mộng tinh, ra mồ hôi trộm, mồm lưỡi lở, tim hồi hộp, hay quên.
Gia giảm: nếu nóng bứt dứt nhiều, gia liên tử tâm 12g; miệng khô khát, gia cát căn 14g, thiên hoa phấn 14g.
Người mập thừa cân, khi gặp lạnh tâm hồi hộp khó ngủ, chứng tâm dương hư, đàm thấp, bụng đầy chậm tiêu, hay tiêu chảy không được dùng.
Người bệnh sau cảm sốt bệnh lui mà người vẫn nóng bứt dứt khó ngủ do tâm âm hư có tà còn lưu lại: phối hợp bài Đạo xích thanh tâm thang gia giảm: đạm trúc diệp 18g, đăng tâm 4g, đơn bì 12g, liên tâm 12g, mạch môn 12g, mộc thông 12g, phục thần 12g, sinh địa 24g. Sắc uống, có thể thêm 12g ích trí nhân. Tác dụng bổ âm dưỡng tâm, thanh nhiệt, an thần… Trị nhiệt tà hãm vào kinh tâm, tâm bào khó ngủ.
Gia giảm: nếu có đờm nhiệt, gia qua lâu nhân 12g; bứt dứt khó ngủ, gia thanh tâm thảo 16g, táo nhân 12g; nóng bứt dứt, gia chi tử 12g, huyền sâm 12g. Người khi gặp lạnh tim hồi hộp khó ngủ, hay sợ sệt do tâm dương hư không dùng.
Người gầy ốm nóng trong bứt dứt khó ngủ do tâm thận âm hư tâm hỏa vượng, dùng bài: sinh địa 20g, bạch thược 12g, đan sâm 10g, đăng tâm 10g, mạch môn 12g, đơn bì 6g, ngũ vị 8g, ngưu tất 12g, phục thần 6g, viễn chí 8g, liên nhục 14g, táo nhân 12g. Sắc hoặc làm thuốc hoàn uống. Tác dụng trị phần âm, âm huyết hư suy, cô dương không liễm tàng dương. Trị chứng tâm thận âm hư, hỏa bốc lên sinh ra hư phiền mất ngủ. Người tỳ yếu chậm tiêu, bụng đầy hay tiêu chảy không được dùng.
Người bệnh đêm ngủ người nóng, mê sảng khó ngủ do tâm hỏa, dùng bài An thần hoàn gia giảm: hoàng liên 12g, sinh địa 20g, qui thân16g, chích thảo 8g, đăng tâm 12g, liên tâm 12g. Sắc hoặc làm thuốc hoàn uống. Tác dụng thanh nhiệt, dưỡng huyết an thần… Trị tâm phiền hư nhược sợ hãi mất ngủ…
Gia giảm: nếu có đờm nhiệt, gia qua lâu nhân; bứt dứt khó ngủ nhiều, gia lạc tiên 12g, toan táo nhân 12g; tâm bứt dứt nhiều, gia lá tre 20g. Người da xanh, môi nhợt, tay chân lạnh không dùng.
BS. Nguyễn Phan Trúc Nguyên