Hẹp bao quy đầu (BQĐ) là bệnh dễ chẩn đoán? Cắt BQĐ là một tiểu phẫu đơn giản? Bài viết sau của chuyên gia sẽ phân tích với bạn đọc để làm sáng tỏ về vấn đề này dựa trên cơ sở khoa học.
BQĐ bình thường là một bao da mỏng bọc trùm lên phía ngoài của quy đầu dương vật và có thể dễ dàng lộn ra để lộ toàn bộ quy đầu. BQĐ có tác dụng bảo vệ, tránh các thương tổn cho quy đầu và giữ khả năng nhạy cảm của quy đầu dương vật.
Hẹp BQĐ
Là hiện tượng da BQĐ không thể/hoặc chỉ lộn ra được một phần quy đầu dương vật gây nên hẹp BQĐ hoàn toàn hay bán phần. Ở trẻ bị hẹp BQĐ, BQĐ hẹp chỉ đủ để tiểu tiện, mỗi lần tiểu tiện thường thấy BQĐ phồng to lên. Cần lưu ý rằng khi mới sinh, BQĐ còn chưa lộn hết, khi lớn lên từ 1-2 tuổi, bao quy đầu mới dần dần lộn ra hết. Đây là hiện tượng bình thường, không cần điều trị.
Phẫu thuật điều trị hẹp bao quy đầu nhằm 4 mục đích sau:
Tránh viêm nhiễm: Do ứ đọng chất tiết của các tuyến ở quy đầu và ứ đọng nước tiểu là điều kiện cho vi khuẩn phát triển, dễ gây viêm quy đầu. Về lâu dài, việc cắt BQĐ có tác dụng dự phòng ung thư dương vật.
Tạo thuận lợi cho sự phát triển bình thường của dương vật.
Loại bỏ những ảnh hưởng xấu đến chất lượng tình dục: Hẹp BQĐ cản trở toàn bộ khả năng nhạy cảm tạo nên khoái cảm tình dục của quy đầu và niêm mạc BQĐ. Hẹp BQĐ gây đau khi dương vật cương làm giảm chất lượng tình dục và có thể gây những biến chứng nặng nề khi hoạt động tình dục, nhất là trong trường hợp hẹp BQĐ bán phần như thắt nghẹt BQĐ, chảy máu do rách quy đầu...
Giúp cho tiểu tiện dễ dàng.
Các phương pháp mổ chữa hẹp BQĐ
Cắt BQĐ: Chỉ định cho trường hợp hẹp BQĐ hoàn toàn. Khi phẫu thuật cần lưu ý giữ lại tối đa phần niêm mạc bao quy đầu để bảo tồn khả năng cảm nhận khoái cảm tình dục. Sau phẫu thuật này, quy đầu thường xuyên lộ ra.
Tạo hình nới rộng BQĐ: Chỉ định khi có hẹp BQĐ không hoàn toàn. Đây là loại phẫu thuật tạo hình cho phép vẫn giữ lại được BQĐ một cách sinh lý có khả năng che phủ quy đầu và lộn ra dễ dàng khi cần, nhờ đó bảo tồn tối đa chất lượng tình dục.
Lưu ý: Phẫu thuật điều trị hẹp BQĐ không phải đơn thuần chỉ là “cắt” mà việc bảo tồn tối đa khả năng cảm nhận khoái cảm tình dục và thẩm mỹ là điều hết sức quan trọng.
Hẹp bao quy đầu và dính bao quy đầu dễ bị nhầm lẫn.
Dính BQĐ
Dính BQĐ hay gặp ở trẻ em (điều trị là bảo tồn không mổ) nhưng lại rất dễ nhầm với hẹp BQĐ (điều trị ngoại khoa mổ cắt).
Trong dính BQĐ, BQĐ không hẹp nhưng bị dính chặt với quy đầu nên rất khó lộn ra được, thường vẫn thấy một phần quy đầu lộ ra tuy hơi nhỏ. Rất hay kèm theo 1 cục nhỏ bằng hạt lạc, màu trắng, nổi phồng lên dưới da quy đầu. Đây là bựa sinh dục ứ đọng sẽ được lấy đi dễ dàng khi nong BQĐ.
Điều trị dính BQĐ luôn là điều trị bảo tồn không mổ. Nên bôi tại chỗ da quy đầu loại thuốc dạng kem chứa corticosteroids có tác dụng làm giãn và mềm da quy đầu, sau đó thực hiện thủ thuật nong BQĐ dưới gây tê tại chỗ. Nong BQĐ được coi là hiệu quả nếu sau khi nong, BQĐ lộn dễ dàng lộ đến tận phần ngấn quy đầu.
Chú ý: Không được lạm dụng thủ thuật nong trong trường hợp hẹp BQĐ (phải cắt) vì không những chỉ gây đau cho trẻ mà còn gây sẹo xơ cứng tại vòng quy đầu làm hẹp quy đầu nặng nề hơn.
Thắt nghẹt BQĐ
Nghẹt BQĐ là biến chứng xảy ra sau hoạt động tình dục, thủ dâm hoặc trẻ em nghịch vùng dương vật, thường chỉ xảy ra ở người có bất thường BQĐ. Bệnh nhân rất đau do BQĐ lộn ra nhưng bị thắt nghẹt như ga-rô và không thể vuốt về vị trí bình thường được. BQĐ trở nên sưng nề, căng mọng. Quy đầu bị thắt nghẹt trở chuyển màu tím sẫm, thậm chí hoại tử.
Đây là một cấp cứu ngoại khoa. Việc xử lý đầu tiên là giải phóng ngay sự thắt nghẹt bằng cách rạch dọc vòng quy đầu thắt nghẹt hoặc lộn BQĐ trở lại vị trí bình thường dưới tê tại chỗ nếu bệnh nhân đến sớm. Sau đó hẹn mổ cắt BQĐ.
Hẹp BQĐ và lún dương vật
“Lún dương vật” hay còn gọi là “vùi dương vật” hay “sa lầy dương vật” là một dị tật bẩm sinh với biểu hiện dương vật nhỏ, ngắn do bị lún sâu vào vùng mu, thân dương vật bị tụt ra phía sau chỉ còn ống da bọc dương vật và luôn phối hợp với hẹp bao quy đầu. Bệnh nhân phải ấn vào vùng mu để dương vật thò ra khi tiểu tiện. Lún dương vật ảnh hưởng xấu đến chức năng tiểu tiện, sinh dục và thẩm mỹ.
Nếu việc chẩn đoán phiến diện, chỉ nhận thấy biểu hiện hẹpBQĐ mà không hiểu biết về bệnh “lún dương vật” sẽ đưa đến quyết định sai lầm không thể sửa chữa được là đã lỡ cắt bỏ BQĐ vì da BQĐ (ngay cả khi hẹp) là vật liệu vô giá để che phủ thân dương vật khi tiến hành phẫu thuật tạo hình dựng lại và kéo dài dương vật để điều trị dị tật lún dương vật này.
Viêm BQĐ và quy đầu
Đây là biến chứng thường gặp của hẹp BQĐ. Trẻ bị sưng đau dương vật, quy đầu sưng đỏ, phù nề, chảy mủ, tiểu tiện buốt, có thể sốt...
Điều trị: Vệ sinh tại chỗ bằng betadine, nặn mủ, kháng sinh tại chỗ và toàn thân. Lên kế hoạch cắt bao quy đầu sau khi điều trị hết đợt viêm.
BS. Lê Sỹ Trung