Đau dạ dày là một bệnh khá phổ biến trong cộng đồng và dễ tái phát. bệnh phải được chẩn đoán bởi thầy thuốc chuyên khoa, phải được dùng đúng thuốc. liều lượng của thuốc và thời gian trị liệu được căn cứ trên thể trạng và tình trạng bệnh lý của mỗi bệnh nhân.
Dạ dày giữ một vai trò hết sức quan trọng, là một cái túi chứa thức ăn; nơi thức ăn, được nhào trộn với dịch vị, khởi đầu cho quá trình tiêu hóa. Cho nên, đây cũng là nơi rất thuận lợi để phát sinh một số bệnh, như: rối loạn tiêu hóa, viêm loét dạ dày-tá tràng, nặng hơn nữa là ung thư… Để khắc phục một số bệnh trên, nhiều người đã tự mua thuốc để sử dụng, tuy nhiên kết quả lại đi ngược với mong muốn của họ. Vậy làm cách nào để khắc phục tình trạng này?
Bệnh khó chữa
Dạ dày là một tạng rỗng nằm ở vùng giữa bụng trên rốn, từ chuyên môn gọi là vùng thượng vị. Có rất nhiều bệnh lý liên quan dến dạ dày, biểu hiện bằng triệu chứng đa dạng và phức tạp, từ nhẹ nhất là rối loạn tiêu hóa đến viêm dạ dày và viêm loét dạ dày - tá tràng, nặng hơn nữa là ung thư. Trong đó, các triệu chứng chung phổ biến nhất là đau vùng thượng vị, kém ăn, ợ hơi - ợ chua, nôn và buồn nôn, chảy máu tiêu hóa. Do đó, đau dạ dày là bệnh mà các thầy thuốc cho là nhóm bệnh khá phức tạp và rất dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh khác, vì bệnh liên quan nhiều đến triệu chứng chức năng chủ quan của người bệnh và hơn nữa đây là bệnh mà người bệnh thường tự điều trị một thời gian dài không khỏi mới đến với thầy thuốc. Điều này có khi để lại hậu quả không lường, vì thuốc là con dao 2 lưỡi, vừa có tác dụng trị liệu, vừa có thể gây ra những tác dụng phụ, những tác dụng không mong muốn. Cho nên, chúng ta phải nhất thiết phải tuân thủ một nguyên tắc nhất định khi sử dụng thuốc trong điều trị đau dạ dày, đó là hợp lý, an toàn và đạt hiệu quả trị liệu cao.
Theo nhịp sinh học, để thuốc phát huy được tác dụng tốt nhất, thuốc dùng trước khi ăn, sau khi ăn hoặc trong khi ăn; hay thuốc dùng vào buổi sáng, buổi chiều, buổi tối hoặc trước khi đi ngủ… Các loại thuốc hay gây tổn thương niêm mạc dạ dày thường gặp là thuốc giảm đau, kháng viêm. Trong một số trường hợp cần thiết phải sử dụng các loại thuốc có ảnh hưởng đến dạ dày, chúng ta cần tuân theo những nguyên tắc sau đây: phải có sự chỉ định của bác sĩ, dùng thuốc đúng theo chỉ dẫn, đúng liều lượng, đúng thời gian, không được tự ý dùng thuốc nếu chưa có ý kiến của thầy thuốc chuyên khoa; phải báo cho thầy thuốc biết nếu đã từng bị bệnh lý nào đó về dạ dày - tá tràng; không uống thuốc vào lúc bụng đói, phải uống ngay sau ăn; phải đến khám ngay và cho thầy thuốc biết những bất thường xảy ra khi sử dụng thuốc. Trong một số trường hợp cần thiết, thầy thuốc sẽ chỉ định dùng thêm thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày kèm theo.
Thuốc điều trị
Hiện nay, nhờ những tiến bộ của y học hàng loạt thuốc điều trị dạ dày ra đời, đặc biệt là bệnh dạ dày do viêm loét. Tùy theo tình trạng của bệnh, thầy thuốc chuyên khoa sẽ có sự lựa chọn thuốc, có thể chỉ dùng thuốc một thuốc kháng axít như: Maalox, Stomafar, hay có khi cho dùng thuốc chống tiết axít mạnh: thuốc kháng thụ thể H2 như: Cimetidin, Ranitidin, Famotidin hoặc thuốc ức chế bơm proton Omeprazol, Lansoprazol, Pantoprazol, Esomeprazol. Thông thường, phác đồ điều trị bệnh đau dạ dày đã có loét phải kéo dài. Để làm lành hẳn tổn thương, vết loét ở niêm mạc phải điều trị từ 1 - 2 tháng; thời gian điều trị có thể rút ngắn hơn nếu bác sĩ khám thấy đã khỏi, nhưng có khi phải kéo dài hơn khi chưa thấy cải thiện tình trạng bệnh hoặc để chống tái phát. Cần kiên trì trong điều trị, không thay đổi thuốc lung tung. Đặc biệt, do hiện nay đã xác định vi khuẩn có tên Helicobacter pylori có liên quan đến bệnh đau dạ dày, nên có phác đồ điều trị dùng thuốc kết hợp với các kháng sinh như: Tetracyclin, Amoxicillin, Metronidazol, Clarithromycin... thường dùng phác đồ điều trị 3 thuốc, trong đó có 2 kháng sinh, thậm chí 4 thuốc. Trường hợp này, nếu không tuân thủ theo chỉ chỉ định dùng kháng sinh theo toa, mà nghe theo lời mách bảo hoặc đọc trong sách báo rồi người bệnh tự chẩn đoán bệnh và tự ý mua kháng sinh dùng bừa bãi sẽ gây nên tình trạng kháng thuốc, gặp khó khăn cho điều trị về sau.
Bên cạnh việc hiểu và dùng đúng thuốc, để điều trị hiệu quả bệnh lý dạ dày ta cần phải phối hợp tốt chế độ ăn uống, không nên ăn quá nhiều chất kích thích, thức ăn quá chua, quá cay, quá nóng; không nên ăn quá nhiều chất béo. Chế độ ăn phải đầy đủ các chất dinh dưỡng. Không uống rượu. Không hút thuốc lá. Không nên ăn quá nhanh, nhai không kỹ. Ăn đúng bữa, đúng giờ, không ăn quá khuya, bữa ăn cuối cùng trước lúc ngủ ít nhất 4 giờ. Không ăn quá no hoặc nhịn đói quá lâu. Chế độ làm việc, nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá sức, căng thẳng, lo âu kéo dài.
BS.CKI. TRẦN QUỐC LONG