Những cơn nắng nóng mùa hè khiến cơ thể mau mất nước và chán ăn dẫn đến sức khỏe cũng bị giảm sút. Đậu xanh được xem là thực phẩm hữu ích ngày hè với nhiều cách chế biến như nấu chè, cháo, canh... đồng thời cũng là vị thuốc thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu...
Những cơn nắng nóng mùa hè khiến cơ thể mau mất nước và chán ăn dẫn đến sức khỏe cũng bị giảm sút. Vì vậy, những món ăn thanh nhiệt giải khát luôn là ưu tiên hàng đầu trong thực đơn của nhiều gia đình. Đậu xanh được xem là thực phẩm hữu ích ngày hè với nhiều cách chế biến như nấu chè, cháo, canh... đồng thời cũng là vị thuốc thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu...
Đậu xanh chứa protein, lipid, carbohydrat, chất xơ; ngoài ra có nhiều vitamin (A, B
1, B
2, B
6, PP, C, acid folic, acid panthotenic) và nguyên tố Na, K, Ca, P, Fe, Cu...). Trong vỏ hạt đậu chứa flavonoid. Theo Đông y, đậu xanh vị ngọt tính mát, vào tâm, vị. Tác dụng thanh nhiệt giải độc, giải thử, lợi thủy, chỉ khái, thanh can minh mục, giải nhiệt độc dược. Dùng cho các trường hợp say nắng say nóng, sốt cao mất nước phù nề, mụn nhọt, lở ngứa, ngộ độc cá, ngộ độc sắn, còn dùng để giảm mỡ máu, hạ huyết áp. Có thể dùng 15 - 100g dưới dạng nấu hầm, sắc.
Một số món ăn - bài thuốc có đậu xanh:
Canh đậu: đậu xanh 50 - 100g xay vỡ, để nguyên cả vỏ, cho nước nấu nhừ, thêm ít đường phèn. Tác dụng: giải thử (chữa say nắng, say nóng).
Nước bột đậu xanh: đậu xanh 200g, cho nước nấu chín nhừ, lọc qua vải xô lấy nước uống sáng tối, mỗi lần 1 chén. Dùng cho bệnh nhân đái tháo đường.
Cháo vừng đậu xanh: đậu xanh 50g, vừng hạt 30g, trần bì 8g. Đậu xanh xay vỡ, trần bì tán bột; cùng nấu cháo bột ăn. Dùng cho các trường hợp viêm đường tiết niệu, đái đục, đái dắt, đái buốt.
Nước bột đậu xanh, sữa đậu nành giải độc: đậu xanh 100g, đậu hũ (hoặc sữa đậu nành) 200 - 300ml. Đậu xanh tán bột, cùng đem khuấy trộn đều uống. Áp dụng cho mọi trường hợp bị ngộ độc, độc dược, chất khoáng, kim loại arsenic, rượu, thuốc...
Cháo đậu xanh giải độc: đậu xanh 50g, gạo tẻ 100g. Nấu cháo, để nguội, ăn ngày 2 - 3 lần. Dùng cho các bệnh nhân ngộ độc thức ăn, phụ tử, ba đậu, các thuốc nông nghiệp, các thảo dược.
| Đậu xanh nấu với rong biển thích hợp cho người bệnh viêm da cấp tính, sẩn ngứa, mề đay |
Cháo đậu xanh rong biển: đậu xanh xay 30g, rong biển (hải đới) 50g, gạo nếp 50g, đường liều lượng tùy ý. Trước tiên đem rong biển ngâm mềm; gạo, đậu nấu cháo, cháo được cho rong biển nấu tiếp khoảng 5 phút sau cho thêm đường khuấy đều. Dùng cho các bệnh nhân viêm da cấp tính, sẩn ngứa, mề đay.
Đậu xanh hầm lõi cải bắp, rau diếp: đậu xanh xay 60g, cuống bắp cải 2 - 3 cái. Đậu xanh nấu chín; cuống bắp cải gọt bỏ phần xơ cứng ngoài, thái lát cho tiếp vào và nấu chín nhừ. Ngày ăn 1 - 2 lần. Dùng cho các bệnh nhân viêm tuyến nước bọt (quai bị).
Cháo đậu xanh: đậu xanh xay 50 - 100g, gạo tẻ 100g. Nấu cháo ăn hằng ngày. Dùng cho bệnh nhân mạch vành, say nắng say nóng, sốt nóng khát nước, mụn nhọt lở ngứa, trúng độc do ăn uống.
Kiêng kỵ: Người hư hàn tiết tả không dùng.
TS. Nguyễn Đức Quang