Say nắng là bệnh thường gặp mùa hè nắng nóng. Đông y thường gọi cảm nắng, trúng nắng. Khi say nắng thường biểu hiện người nóng sốt, da ửng đỏ,
Say nắng là bệnh thường gặp mùa hè nắng nóng. Đông y thường gọi cảm nắng, trúng nắng. Khi say nắng thường biểu hiện người nóng sốt, da ửng đỏ, đổ mồ hôi, miệng khát, tiểu vàng ít, đau đầu chóng mặt, thở mệt tim đập nhanh bệnh nặng có khi choáng ngất.
Bệnh thường gặp ở người hư nhược, dễ ra mồ hôi, người có tiền sử bệnh ngoại cảm, tim mạch, huyết áp, đái tháo đường. Nguyên nhân phần nhiều do làm việc, đi chơi ngoài nắng nóng lâu mất nước. Phòng trị say nắng nên ăn uống bổ dưỡng giải nhiệt. Sau đây là một số món ăn nước uống có tác dụng phòng trị say nắng:
Chè đậu ván: đậu 300g ngâm nước nóng qua đêm bỏ vỏ ngoài, bột sắn dây 30g, lá dứa nếp 20g, giã lọc lấy nước, đường cát vừa đủ nấu chè ăn. Tác dụng: bổ tỳ, lợi thấp hòa trung, trị trúng nắng phát sốt người vật vã…
Chè đậu đen: đậu đen xanh lòng 300g, đường cát vừa đủ nấu chè ăn. Tác dụng bổ huyết, thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu…
Cháo đậu xanh: đậu xanh 200 - 300g còn nguyên vỏ, cà dập, nấu nhừ ăn cho thêm muối đường ăn. Tác dụng: thanh nhiệt, giải khát, trừ phiền nhiệt, lợi ngũ tạng…
Canh cà chua: cà chua 2 - 3 trái, trứng gà 1 quả, hành gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Tác dụng: dưỡng âm, mát huyết, thanh nhiệt, giải nắng nóng…
Canh khoai mỡ: khoai mỡ tím 100g, thịt tôm lột 50g, rau ngổ 20g thêm bột nêm, mắm muối vừa đủ nấu canh ăn.
Canh khoai mỡ có tác dụng phòng trị say nắng.
Canh giá đậu: giá đậu 200g, cà chua 1 quả, đậu hủ 30g, thịt heo 20g, hành hoa 10g gia vị mắm muối vừa đủ nấu canh ăn. Cho thịt, cà chua vào xào chín thơm, đổ nước vào đun sôi, đậu hủ, giá đỗ cho sau, thêm gia vị đun sôi trở lại là được. Tác dụng: bổ âm, dưỡng huyết, thanh nhiệt, giải nắng nóng…
Canh rau thập tàng: rau ngót, rau đay, mồng tơi, mảnh bát mỗi thứ 50g, thịt cua đồng 100g nấu canh. Tác dụng: bổ âm, sinh tân dịch, thanh nhiệt, tiêu độc, giải thử thấp...
Cháo bột sắn dây: bột sắn 50g, gạo ngon 100g, thịt heo bằm 50g (cách nấu nấu cháo với thịt chín, sau cho bột sắn gia vị vào sau). Tác dụng: bổ dưỡng, giải khát, giải nóng.
Cháo mướp đắng: mướp đắng 1 - 2 quả thái lát, cúc hoa 30g, gạo ngon 100g, thêm gia vị vừa đủ nấu nhừ ăn cả cái lẫn nước. Tác dụng: thanh nhiệt, trừ phiền nhiệt, mát huyết, sáng mắt…
Ngoài ra, có thể sử dụng một số nước uống như: nước mía, nước dưa hấu, nước rau má, nước chanh, nước trái khế, nước trà đường và các loại nước trái cây tươi đều tốt. Nếu còn đau đầu nhiều dùng lá hương nhu, hoặc hoắc hương 100g rửa sạch giã nhỏ thêm chén nước chín vắt lấy nước bỏ bã uống ngày vài lần. Nếu người vẫn nóng sốt miệng khô khát dùng lá tre tươi 100g, vỏ dưa hấu 200g, gạo tẻ 100g nấu nước uống.
Lương y Minh Phúc