Táo nhân còn gọi toan táo nhân, toan táo hạch… Táo nhân là nhân hạt phơi khô của quả táo chua đã chín già, thuộc họ táo.
Táo nhân chứa saponin và dầu béo…, có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch, làm giảm mỡ huyết, chống xơ vữa động mạch, chống kinh giật, trấn tĩnh gây ngủ, giảm đau.
Táo nhân vị ngọt tính bình; vào tâm, tỳ, can, đởm, có tác dụng dưỡng tâm an thần, bổ âm liễm hãn. Trị bồn chồn kích ứng hồi hộp mất ngủ, đau tức vùng ngực, tim đập mạnh (kinh quý chính xung), cơ thể hư nhược nhiều mồ hôi. Liều dùng, cách dùng: 6 - 15g bằng cách nấu, ninh, rang sắc... Trước khi dùng nên sao cháy và giã dập.
Táo ta
Bổ tâm, an thần, trị thiếu máu, tâm thần bất an, lo buồn, hoảng hốt, mất ngủ, ra mồ hôi, chóng mặt, hoa mắt.
Bài 1: táo nhân sao 20g, tri mẫu 12g, phục linh 12g, xuyên khung 8g, cam thảo 8g. Sắc uống. Chữa yếu mệt, lo phiền, mất ngủ, tim hồi hộp, ra mồ hôi trộm, chóng mặt, hoa mắt.
Bài 2: táo nhân sao 16g, cam thảo 4g, viễn chí nướng 8g, xương bồ 8g, đảng sâm 12g, phục linh 12g. Sắc uống. Chữa thần kinh, suy nhược, hay quên, ngủ mê nhiều, biếng ăn, mệt mỏi rã rời.
Bổ âm, cầm mồ hôi, trị các chứng do âm hư, nhiều mồ hôi: Táo nhân sao 20g, sinh địa 20g, gạo tám thơm 63g. Sắc uống. Chữa lao phổi và sốt hâm hấp vào buổi chiều do nhiều nguyên nhân, mất ngủ, nhiều mồ hôi.
Táo nhân (nhân hạt táo ta)
Món ăn thuốc có táo nhân:
Cháo táo nhân: táo nhân 60g, gạo tẻ 200g, nước thục địa hoàng 100g. Sắc táo nhân lấy nước, bỏ bã, nấu với gạo thành cháo, khi cháo chín nhừ, cho tiếp nước thục địa, khuấy và đun sôi đều. Ăn nhiều lần trong ngày. Dùng cho người đau nhức chân tay, bồn chồn kích ứng, hồi hộp mất ngủ.
Hoặc: toan táo nhân sao tán bột 15g, gạo tẻ 150g. Cả hai nấu cháo, ăn khi đói. Dùng cho người hồi hộp mất ngủ, kích ứng tăng xúc cảm.
Nước hồ táo nhân, nhân sâm, phục linh: táo nhân, nhân sâm, phục linh, liều lượng bằng nhau, tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 12 - 16g, hòa tan trong nước cháo. Ăn nóng. Thích hợp cho người ra mồ hôi khi ngủ.
Nhị đông táo nhân chúc: mạch môn đông 10g, thiên môn đông 10g, táo nhân 10g, gạo nếp 100g, đường trắng liều lượng thích hợp. Ba loại dược liệu sắc lấy nước, bỏ bã, thêm gạo nấu cháo, cháo chín nhừ thêm đường. Dùng tốt cho người hồi hộp đánh trống ngực, tim nhịp nhanh, mất ngủ (tâm quý).
Viên nhục táo nhân thang: long nhãn 12g, táo nhân sao 15g, thêm nước đun cách thủy, ăn hằng ngày. Dùng cho người đau đầu mất ngủ.
Kiêng kỵ: Người khí uất hóa hỏa, tiêu chảy, nhiều đàm, mộng tinh... không dùng.
BS. Tiểu Lan