Bệnh mụn trứng cá đỏ còn gọi là bệnh Rosacea là một bệnh ngoài da phổ biến gây nổi mẩn đỏ ở mặt, tạo ra các mụn đỏ hay mụn mủ.
Bệnh mụn trứng cá đỏ còn gọi là bệnh Rosacea là một bệnh ngoài da phổ biến gây nổi mẩn đỏ ở mặt, tạo ra các mụn đỏ hay mụn mủ. Mụn mọc nhiều ở vùng mũi, cằm, má, trán... Nếu không được điều trị sớm và đúng cách sẽ sinh biến chứng. Tuy nhiên, nếu tự ý mua các loại sản phẩm dùng ngoài được bày bán tự do, sẽ gây kích ứng, da bị đỏ hơn, ngứa hơn. Do vậy, nhất định bạn phải đến chuyên gia da liễu để được thăm khám, tư vấn, chỉ định đúng loại thuốc phù hợp cho da của bạn.
Cách dùng sai
Dùng corticoid bôi tại chỗ: Corticoid là một loại thuốc chống viêm mạnh, hiệu quả nhanh, nhưng cũng chỉ là thuốc điều trị triệu chứng, dễ gây lệ thuộc thuốc và hiệu ứng phản hồi (rebound).
Các loại thuốc dùng ngoài có chứa corticoid dạng cream, thuốc mỡ như: cortibion, synalar, halog, flucinar, diprosone... có tác dụng tức thời làm nhiều người rất thích và ngộ nhận như da láng mịn hơn, trắng hơn. Nhưng nếu lạm dụng sẽ làm cho bệnh trở lên trầm trọng hơn hoặc bị mụn đỏ, mụn li ti, teo da, rạn da, tăng tiết bã nhờn, giãn mạch máu, làm tổn thương da mặt.
Hình ảnh mụn trứng cá đỏ.
Chỉ dùng kháng sinh bôi ngoài: Vi khuẩn chính gây nên mụn trứng cá là propionibacterium acnes (acnes). Việc chỉ dùng kháng sinh dạng dùng ngoài bôi lên mụn trứng cá mà không có thêm biện pháp nào kèm theo để trị mụn sẽ gây hiện tượng kháng thuốc. Ban đầu kháng sinh tiêu diệt được một lượng lớn vi khuẩn, nhưng vẫn còn một lượng nhỏ chưa bị diệt nằm sâu trong các nang lông, chúng có thể bị đột biến, có khả năng vô hiệu hóa lại các kháng sinh đó. Những vi khuẩn này sẽ nhân lên rất mạnh trong nang lông bất chấp bạn bôi kháng sinh nhiều cỡ nào. Sau đó da sẽ quay về tình trạng ban đầu: mụn, viêm, sưng đỏ... và rất khó điều trị.
Lạm dùng kháng sinh bằng đường uống: Nếu uống kháng sinh trong một thời gian dài cũng sẽ làm mụn trứng cá bị nặng hơn lên, gây rối loạn một số chức năng trong cơ thể. Do kháng sinh diệt vi khuẩn gây bệnh đồng thời cũng diệt luôn một số lợi khuẩn như acidophilus - có tác dụng làm khỏe, làm sạch tế bào da. Ngoài ra lợi khuẩn còn giúp bảo vệ đường tiêu hóa, ngừa nhiễm ký sinh trùng và nấm. Hơn nữa, khi dùng kháng sinh dài hạn để điều trị mụn trứng cá cũng gây áp lực lên chức năng chuyển hóa của gan - một trong những cơ quan quan trọng nhất để thanh thải độc tố, cải thiện làn da của bạn.
Lạm dụng vitamin A: Vitamin A acid (retinoid acid hay RA) thường được nhiều người dùng để điều trị mụn trứng cá, đặc biệt với trứng cá mụn mủ nặng, dai dẳng. Tuy nhiên, gần đây theo các bác sĩ chuyên khoa da liễu khuyến cáo thì không được lạm dụng và cần phải cân nhắc khi tiến hành điều trị, vì vitamin A acid có một số tác dụng phụ nguy hiểm như sau:
Phụ nữ độ tuổi sinh đẻ muốn có con hoặc đang có thai lạm dụng vitamin A acid có nguy cơ gây quái thai.
Khi sử dụng vitamin A acid, tuyến bã nhờn sẽ hoạt động kém đi (hoặc hoạt động quá mức, da mặt luôn bóng nhờn), do đó sẽ gây ra hiện tượng khô da, bong tróc da, rối loạn tuyến bã nhờn và người sử dụng có nguy cơ dễ bị mụn, dễ bị nhiễm khuẩn da hơn.
Vitamin A acid khiến da bị nhạy cảm với ánh sáng, do đó, da dễ bị thâm sạm do nắng, nhiều trường hợp bị nám mảng, nám đốm trên diện rộng.
Lạm dụng vitamin A acid cũng ảnh hưởng đến chứng năng gan, làm tăng men gan...
Vì những tác dụng không mong muốn trên mà hiện nay việc sử dụng vitamin A acid dạng thuốc để trị mụn trứng cá đã bị hạn chế.
Tuy nhiên, bạn có thể sử dụng vitamin A từ nguồn thiên nhiên như: các loại rau cải có lá xanh, các loại trái cây có chứa beta caroten... với một lượng thích hợp sẽ cải thiện tốt cho làn da.
Hạn chế mụn trứng cá đỏ bằng cách nào?
Không hút thuốc: Hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi, bệnh tim, làm lão hóa tế bào da... Ngoài ra, hút thuốc còn làm cho các mao mạch dưới da dễ bị tổn thương, lấy đi các dưỡng chất cần thiết để tái tạo và duy trì các tế bào khỏe mạnh, gây ra mụn. Trong một nghiên cứu của các nhà nghiên cứu khoa học ở Viện Da liễu San Gallicano tại Rome (Italy) cho thấy, 3/4 số người bị mụn trứng cá là do hút thuốc lá.
Cần cạo râu đúng cách: Khi sử dụng dao cạo bị cùn, mòn... bạn cứ phải cạo đi, cạo lại nhiều lần làm da dễ bị trầy xước, sần lên, là điều kiện làm cho vi khuẩn cũng như các chất bụi bẩn bám vào da. Từ đó có thể dẫn đến tình trạng trứng cá nặng hơn lên, nguy cơ trở thành trứng cá bội nhiễm nếu không có cách khắc phục sớm. Đặc biệt, khi cạo râu không sử dụng loại kem chuyên dụng sẽ tạo ra độ ma sát lớn làm da dễ bị tổn thương dẫn đến tình trạng bị viêm lỗ chân lông, vi khuẩn tích tụ làm cho trứng cá nặng nề hơn.
Cách tốt nhất là trong khi cạo râu, cố gắng tránh các vùng da đang bị mụn trứng cá, nên cạo nhẹ nhàng, dùng các loại kem, lotion chuyên dụng để làm mềm râu trước khi cạo. Cẩn thận khi dùng các loại kem có nguồn gốc từ dầu vì có thể tạo mụn nhiều hơn.
Không dùng tay nặn mụn trứng cá: Khi bị mụn trứng cá, bạn có cảm giác ngứa, khó chịu... khiến bạn hay nặn bóp mà không biết tay đang bẩn sẽ có nhiều vi khuẩn sẽ tác động trực tiếp đến những tổn thương mụn. Việc nặn mụn không đúng cách sẽ phá vỡ các nang lông, mủ và nước vàng chảy ra làm mụn tấy lên, tấn công sang các vùng da khác, để lại các vết thâm, sẹo lồi, sẹo lõm... Do đó, bạn không nên phá vỡ bề mặt của mụn trước khi chín và tự bong da. Ngoài ra, mụn trứng cá có thể mọc ở chỗ nhạy cảm, nhiều dây thần kinh hoặc ở những vị trí khó. Tự ý lấy tay nặn, nhể có thể gây biến chứng.
Khi bị mụn trứng cá đỏ, nhất thiết bạn phải đến gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu để được khám và tư vấn điều trị đúng. Việc điều trị mụn trứng cá đỏ đòi hỏi phải kiên trì, do vậy bạn không nên vì sốt ruột mà bỏ cuộc giữa chừng. Đặc biệt là không nên nghe theo mách bảo mà dùng thuốc bôi, thuốc uống bừa bãi sẽ khiến bệnh trở nặng hơn và khó chữa.
DS. Bùi Ngọc Lan Hương