Theo TS. BS. Nguyễn Trọng Hưng, Phó Trưởng khoa Dinh dưỡng lâm sàng - Viện Dinh dưỡng Quốc gia, mùa thi sắp tới, các sĩ tử cần nạp một lượng dinh dưỡng lớn gấp nhiều lần thường ngày do hoạt động trí não tiêu hao nhiều năng lượng. Tuy nhiên, không phải loại thực phẩm nào cũng nạp nhiều bởi có những loại thực phẩm nếu ăn nhiều có thể khiến trí não càng thêm căng thẳng, mệt mỏi
Sắp tới là thời điểm diễn ra những kỳ thi học kỳ, thi cuối cấp, thi Đại học đối với các sỹ tử. Theo TS. BS. Nguyễn Trọng Hưng, trung bình, bộ não tiêu tốn 400 calo/ngày, tiêu hao 1/5 năng lượng cơ thể. Tuy nhiên, với các sĩ tử mùa thi, do áp lực học tập, lượng dinh dưỡng cần nạp sẽ tăng cao hơn.
Trung bình mỗi ngày, các em học sinh nam cần: 2500 calo/ngày, nữ cần 2000-2300 /ngày. Đặc biệt, với những em có trọng lượng cơ thể càng nặng thì càng cần nhiều calo hơn.
Dưới đây là lời khuyên của TS. BS. Nguyễn Trọng Hưng về chế độ dinh dưỡng cho các sĩ tử mùa thi.
Đạm cung cấp axit-amin để tái tạo tế bào, tạo chất dẫn truyền thần kinh, giúp tăng cường hoạt động trí não.
Các thực phẩm nên ăn
Nhóm tinh bột:
Là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Tinh bột có nhiều trong cơm, phở, bánh mì, mì tốm, ngô, khoai, sắn….
Tinh bột cần cung cấp 60% năng lượng hàng ngày tương đương với 400 gram gạo. Như vậy, một ngày có thể ăn hai bữa cơm, mỗi bữa 2 bát, buổi sáng có thể thay bằng phở, mỳ, bún, bánh mỳ.
Nhóm dầu mỡ
Chiếm khoảng 25% năng lượng hàng ngày, tương đương với 80 gram dầu, mỡ. Nên dùng 50% dầu và 50% mỡ.
Mỡ từ cá béo tốt hơn mỡ động vật. Mỡ gia cầm tối hơn mỡ gia súc. Dầu thực vật: thường có nhiều axit béo chưa no rất tốt cho tiêu hóa.
Các chât béo không no omega3 và omega6 rất tốt cho trí não có nhiều trong: cá ba sa, cá thu, cá trích, các loại hạt bí đỏ, hướng dương…
Nhóm đạm
Chiếm 15% nhu cầu năng lượng của cơ thể. Đạm cung cấp axit-amin để tái tạo tế bào, tạo chất dẫn truyền thần kinh, giúp tăng cường hoạt động trí não.
Đạm có trong thịt, cá, trứng, sữa và các loại hạt. Mỗi ngày cần 200-250 gram thịt cá, đậu phụ và các loại hạt. Cần lưu ý đảm bảo 2 nguồn đạm từ động vật và thực vật.
Nhóm chất vitamin, chất khoáng, chất xơ và chất chống oxi hóa: Nhóm chất này không tạo ra năng lượng nhưng vô cùng cần thiết cho sự sống và các hoạt động của cơ thể, giúp cơ thể có sức đề kháng tốt. Nếu thiết một số chất trong nhóm này có thể làm rối loạn hoạt động của cơ thể, dẫn đến bệnh tật. Nhóm này có trong các loại rau, củ, quả. Nên ăn khoảng 400-500gam/ngày.
Chất sắt có nhiều trong gan, rau ngót, các loại rong, tảo và các loại đậu, hoa quả tươi
Các khoáng chất đặc biệt cần lưu ý cho các sĩ tử là sắt và iot. Nếu thiếu sắt sẽ gây tình trạng mệt mỏi, học kém tập trung, dễ buồn ngủ trong giờ học. Chất sắt có nhiều trong gan, rau ngót, các loại rong, tảo và các loại đậu, hoa quả tươi như: cam, bưởi, táo, đu đủ, dưa hấu.. sẽ giúp các em dễ hấp thu sắt hơn.
Iot cũng là một khoáng chất không thể thiếu. Nếu thiếu iot, não sẽ hoạt động trì trệ, kém sáng tạo, giảm tiếp thu khi học. Iot có nhiều trong cá biển, các loại rong, tảo biển và hải sản.
Các thực phẩm không nên ăn nhiều
Tuy nhiên, có một số thói quen ta thường hay ăn mà không biết rằng nó thực sự có hại cho cơ thể, cho bộ não. Cần hạn chế các loại thực phẩm sau:
Các chất kích thích
Nhiều người thường uống trà, cà phê, nước tăng lực hoặc nhai kẹo cao su để tỉnh táo hơn. Do chúng ta tưởng mùi hương và động tác nhai kẹo cao su giúp ta tỉnh táo nhưng thực tế, chúng chỉ khiến bạn bị phân tán và tạm quên đi cảm giác căng thẳng, mệt mỏi trong chốc lát. Bộ não vốn đã mệt mỏi lại bị bắt hoạt động khiến cơ thể càng mệt mỏi, thiếu minh mẫn, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.
Chất caffeine có trong các thức uống như cà phê, trà, nước tăng lực…giúp mọi người tỉnh táo bằng cách “chống lại” đòi hỏi khi ngủ của cơ thể. Chất này còn làm tim đập nhanh, đi tiểu nhiều gây mất nước, mất ngủ, nhức đầu gây hại cho não và ngăn cản quá trình hấp thụ can xi vào cơ thể
Nếu uống trà, cà phê, nước tăng lực hoặc nhai kẹo cao su quá nhiều sẽ không làm cho trí óc minh mẫn mà sự thực sẽ khiến tim đập nhanh, mất ngủ, nhức đầu gây hại cho não và ngăn cản quá trình hấp thụ can xi vào cơ thể...
Thực phẩm có chứa nhiều chất bột-đường-chất béo
Các món ăn vặt như: bánh kẹo hoặc các loại bánh tiêu, quẩy, nem chua rán, bánh khoai, bim bim… tuy mang năng lượng ngay cho cơ thể nhưng lại là năng lượng rỗng. Chúng không chứa các thành phần chất khoáng, chất xơ, khi ăn vào gây cảm giác no bụng, dẫn đến bữa ăn chính sẽ không còn cảm giác ngon miệng, sau đó đến bữa phụ lại tiếp tục ăn vặt. Do vậy, cơ thể luôn bị thiếu chất sau một thời gian dài sẽ gây rối loạn tiêu hóa, suy dinh dưỡng, suy nhược cơ thể.
Tuy nhiên đây là những món khoái khẩu của học trò. Vì vậy để tránh tình trạng này, các em có thể ăn vặt bằng các thực phẩm sau mà vẫn tốt cho sức khỏe: táo, trứng luộc, trứng vịt lộn, chè đậu đenm đậu đỏ, tào phớ, sữa chua, bánh giò, cháo trai….
Các món ăn vặt như: bánh kẹo hoặc các loại bánh tiêu, quẩy, nem chua rán, bánh khoai, bim bim… tuy mang năng lượng ngay cho cơ thể nhưng lại là năng lượng rỗng.
Thanh Loan