Tự xoa bóp là phương pháp dùng hai bàn tay của chính mình thực hiện các thao tác xoa bóp, day bấm các huyệt vị châm cứu trên cơ thể nhằm mục đích bảo vệ và nâng cao sức khỏe,
Kỳ 1: Phương pháp chải đầu dưỡng nhan tỉnh não
Tự xoa bóp là phương pháp dùng hai bàn tay của chính mình thực hiện các thao tác xoa bóp, day bấm các huyệt vị châm cứu trên cơ thể nhằm mục đích bảo vệ và nâng cao sức khỏe, dự phòng tích cực bệnh tật, làm đẹp và kéo dài tuổi thọ. Mùa xuân tiến hành tự xoa bóp có tác dụng điều hòa âm dương, lưu thông khí huyết, nâng cao năng lực hoạt động của các cơ quan tạng phủ. Phương pháp tự xoa bóp đơn giản, dễ học, dễ làm và hiệu quả đạt được nhiều khi ngoài sức tưởng tượng. Dưới đây xin giới thiệu một số phương pháp cơ bản của phép tự xoa bóp dưỡng sinh ngày xuân.
 Chải ngược từ chân tóc lên đỉnh đầu - phương pháp dưỡng nhan tỉnh não. |
Sách
Dưỡng sinh luận của Kê Khang thời Tam Quốc có viết: “3 tháng mùa xuân, hằng ngày mỗi buổi sáng chải đầu một đến hai trăm cái, đến tối trước khi đi ngủ, lấy nước nóng pha muối ngâm rửa chân từ đầu gối trở xuống rồi mới đi nằm để trừ phong, giải độc, tiêu thũng, phòng được chứng tắc nghẽn”. Y học cổ truyền cho rằng, đầu là nơi hội tụ của các kinh dương, thông với trăm mạch, mùa xuân chải đầu vào buổi sáng có thể thúc đẩy dương khí bốc lên phù hợp với khí xuân thăng phát, làm cho trăm mạch điều hoà, khí huyết không bị suy giảm; buổi tối dùng nước muối ngâm rửa cẳng chân và bàn chân sẽ khiến cho huyết dịch ở chi dưới lưu thông nhanh hơn, giúp hư hỏa hạ hành rất có lợi cho giấc ngủ. Buổi sớm ngủ dậy, rửa mặt, súc miệng và chải đầu đã trở thành nếp sinh hoạt quen thuộc của tất cả mọi người, động tác chải đầu xem ra có vẻ bình thường, song đã được rất nhiều y thư cổ xem là một trong những phương pháp dưỡng sinh giữ gìn sức khỏe độc đáo và hữu hiệu. Danh y Sào Nguyên Phương đời Tùy (Trung Quốc) đã chỉ rõ, chải đầu có tác dụng làm thông thoáng mạch máu, khứ phong, tán hàn, trừ thấp, khiến cho tóc không bị bạc. Sách
Thánh tễ tổng lục cũng viết: “Chải đầu nhiều tức là khứ phong, mạch máu không bị tắc, chân tóc thường chắc chắn”. Phương thức thực hành như sau:
- Đứng thẳng, hai chân mở rộng bằng vai, hai gối hơi gập, đầu ngay, cổ và lưng ngực thẳng, vai xuôi tay thõng, hai mắt nhìn thẳng về phía trước, toàn thân thả lỏng, tinh thần thư thái, tư tưởng tập trung. Thở tự nhiên, thở ra bằng miệng, hít vào bằng mũi, nhịp thở điều hòa.
- Hai tay từ từ đưa lên, hai lòng bàn tay ấn nhẹ vào trán, miết dọc qua mũi, miệng xuống đến hàm dưới rồi vòng ra sau gáy, vuốt lên đến đỉnh đầu và xuôi xuống trán. Làm vậy đủ 36 lần, trước nhẹ sau mạnh.
- 10 ngón tay để cong tự nhiên, bắt đầu chải ngược từ chân tóc ở trán lên đến đỉnh đầu rồi xuống gáy, tay tóm nhẹ da đầu. Sau đó, lấy đường chạy dọc theo đỉnh đầu từ trán ra sau gáy làm trung tâm, hai bàn tay miết dần ra hai bên, kết hợp nắm nhẹ da đầu, cho đến hai mang tai là được. Làm như vậy 36 lần, trước nhẹ sau mạnh.
- 10 ngón tay vẫn để cong tự nhiên, tay trái tay phải lần lượt đưa qua đỉnh đầu, bắt đầu từ chân tóc ở mang tai, qua đỉnh đầu sang mang tai bên kia, tay nắm nhẹ da đầu, sau đó lấy đường thẳng từ hai mang tai chạy qua đỉnh đầu làm trung tâm, tay trái đưa lên phía trước, tay phải đưa về phía sau, từ từ tách ra, đồng thời nắm nhẹ da đầu cho đến chân tóc phía trước phía sau thì thôi. Làm như vậy 36 lần, trước nhẹ sau mạnh.
 Chải tóc bằng lược gỗ nhẹ nhàng giúp dưỡng nhan. |
- Lại miết nhẹ bàn tay như cũ, hai lòng bàn tay áp xuống da đầu, bắt đầu từ trán miết xuống đến hàm dưới, sau đó lại vòng tay ra sau gáy miết lên đỉnh đầu đến trước trán. Làm như vậy 36 lần, trước nhẹ sau mạnh.
- Cuối cùng dùng lược gỗ có đầy đủ răng, đều và trơn chải tóc nhẹ nhàng theo nếp tóc vẫn thường để theo ý mình.
Phương pháp chải tóc này đòi hỏi toàn thân phải thả lỏng, ý niệm tập trung, thở đều, động tác hai tay từ từ mềm mại, không được vội vàng hấp tấp. Nắm và miết mạnh hay nhẹ cần phải đúng liều lượng, làm từ nhẹ đến mạnh, khi kết thúc thì từ mạnh đến nhẹ. Nhẹ thì như lông ngỗng chạm đất, mạnh thì vừa độ sao cho da thịt không cảm thấy đau đớn là được. Phương pháp chải đầu thực chất là tiến hành xoa bóp toàn diện mặt và đầu, làm lưu thông huyết mạch, tăng cường lưu lượng tuần hoàn máu tại chỗ, nhờ đó mà da mặt được nhu nhuận và tươi sáng, làn tóc được bóng mượt và đen khỏe, chân tóc trở nên chắc chắn, dự phòng tích cực tình trạng tóc bạc và tóc rụng, đồng thời giúp sáng mắt thính tai, phòng chống đau đầu, ngăn ngừa cảm cúm, tăng cường lưu lượng tuần hoàn não, có tác dụng kiện não tỉnh thần, tiêu tan mệt mỏi và làm chậm quá trình lão hoá.
Kỳ II: Phương pháp dưỡng gan sáng mắt
ThS. Hoàng Khánh Toàn