Ðầu tuần là... khó thở, vì sao?

      -
  • Than phiền
  • gplus
  • pinterest
Xấp xỉ 21% số bệnh nhân hen phế quản có biểu hiện nặng lên ở nơi làm việc và các triệu chứng thuyên giảm khi ra khỏi nơi đó.
Ðầu tuần là... khó thở, vì sao?

Xấp xỉ 21% số bệnh nhân hen phế quản có biểu hiện nặng lên ở nơi làm việc và các triệu chứng thuyên giảm khi ra khỏi nơi đó. Tại Mỹ, hen phế quản có liên quan đến nghề nghiệp chiếm tỷ lệ cao nhất trong số các bệnh lý phổi có liên quan đến nghề nghiệp. Hen phế quản có liên quan đến nghề nghiệp chiếm 15% ở Canada và hiện nay đã tăng gấp 4 lần tại các nước đã phát triển trong vòng 20 năm gần đây.


Bệnh của đầu tuần

Hen phế quản là một loại hình bệnh lý hay gặp đặc trưng bởi tình trạng hẹp tắc đường dẫn khí có tính chất cấp tính do các yếu tố co thắt, phù nề, tăng tiết gây ra bởi sự đáp ứng quá mức các tiểu phế quản đối với các tác nhân kích thích. Đây được coi là một hội chứng phức tạp với nhiều thể khác nhau ở người lớn và trẻ em. Trong số các tác nhân gây khởi phát cơn hen, các yếu tố có liên quan đến môi trường làm việc chiếm một tỷ lệ không nhỏ và trong trường hợp này, người ta gọi là hen do nghề nghiệp (Occupational asthma). Những cơn hen thường xuất hiện vào đầu tuần làm việc và giảm đi vào cuối tuần hoặc những ngày nghỉ nên còn được gọi là “bệnh của đầu tuần”.


Ðầu tuần là... khó thở, vì sao?Khi đến nơi làm việc, tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ khiến phế quản co thắt và cơn hen sẽ xuất hiện.


Hen do nghề nghiệp, tại sao?

Theo thống kê, tại các địa điểm làm việc như công xưởng, nhà máy xí nghiệp, nông trại... có tới gần 400 yếu tố có liên quan đến việc gây khởi phát cơn hen phế quản cấp. Hàng đầu là các chất hóa học được sử dụng trong công nghiệp tẩy rửa, làm trắng (công nghiệp dệt may), các chất kết dính, sơn tạo màu, chất dẻo, cũng như vô vàn các chất tổng hợp khác trong mọi loại ngành công nghiệp nói chung. Bên cạnh đó, khói, bụi cũng như mức độ ô nhiễm tại các nhà máy xí nghiệp nếu vượt chuẩn cho phép cũng là một yếu tố nguy cơ đối với những người có bệnh hen nói chung và hen do nghề nghiệp nói riêng. Hen do nghề nghiệp cũng có thể xuất hiện ở những người làm nghề thủ công như thợ mộc (tiếp xúc với chất đánh bóng, tấy rửa, sơn gỗ), thợ vàng bạc, thợ giày... Những người làm việc tại các trang trại cũng có nguy cơ hen do các yếu tố gây dị ứng cao như phấn hoa, các bụi hữu cơ từ hạt ngũ cốc, thân cây lúa mì, ngô, lúa mạch và cũng phải kể đến các chất trừ sâu, diệt có, chất bảo quản hoa quả, chất kích thích sinh trưởng. Ngoài ra, tại các cơ sở y tế, các xí nghiệp, công ty dược phẩm cũng luôn có nhiều loại thuốc, hóa chất, chất phụ gia có thể là nguyên nhân khởi phát cơn hen ở những người nhạy cảm hoặc có tiền sử hen phế quản.


Biểu hiện của cơn hen do nghề nghiệp

Khi đến nơi làm việc, tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ, cơn hen sẽ xuất hiện với các dấu hiệu như mệt mỏi, đau đầu, khó thở tăng dần. Cá biệt cũng có trường hợp bệnh nhân lên cơn co thắt dữ dội, suy hô hấp cấp và tử vong. Bệnh nhân khó thở thì thở ra, hoảng hốt, vã mồ hôi lạnh, co kéo cơ hô hấp và đặc trưng nhất là tiếng cò cử hay tiếng thở khò khè. Bệnh nhân thở rất nặng nhọc, ngực như có cảm giác bó chặt, chèn ép và thường phải ngồi dậy, bám vào thành giường để thở. Bệnh nhân cũng thường có ho nhiều với đờm trắng, dính hoặc đặc quánh kèm theo hoặc sốt cao và ho khạc đờm vàng nếu có nhiễm khuẩn (bội nhiễm). Nghe phổi bệnh nhân thấy đầy tiếng rale co thắt (rale rít hoặc rale ngáy). Nếu không được xử trí, diễn biến của cơn hen sẽ nặng dần lên, chuyển thành nguy kịch với các dấu hiệu như mạch chậm rời rạc, tụt huyết áp, hôn mê, thở ngáp, nghe phổi “im lặng”. Có các dấu hiệu này đồng nghĩa với việc bệnh nhân sắp tử vong.


Ðầu tuần là... khó thở, vì sao?Công việc tại các xí nghiệp dược phẩm thường xuyên tiếp xúc với hóa chất, chất phụ gia có thể là một nguyên nhân khởi phát cơn hen ở những người nhạy cảm.


Dự phòng thế nào?

Khi đã xác định bị hen có liên quan đến môi trường làm việc, đương nhiên, cách dự phòng tốt nhất là cho bệnh nhân chuyển đổi sang một môi trường làm việc mới để loại bỏ hoàn toàn các yếu tố nguy cơ. Dự phòng các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp trên cũng cần thiết ở người đã từng bị hen do nghề nghiệp và việc này càng nên được chú ý vào mùa lạnh. Duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý, luyện tập thể lực nhẹ nhàng, chế độ dinh dưỡng tốt cũng góp phần đáng kể vào việc ngăn ngừa sự khởi phát của cơn hen. Và ở những người có nguy cơ cao hơn, nên sử dụng phác đồ thuốc dự phòng bao gồm thuốc giãn phế quản, corticoid dạng hít hoặc uống theo đúng chỉ dẫn của thầy thuốc để dự phòng cơn hen. Và cuối cùng, việc đảm bảo vệ sinh, an toàn lao động, tránh cho người lao động tiếp xúc trực tiếp, thường xuyên liên tục với các chất độc hại là một biện pháp hữu ích, hàng đầu trong việc phòng tránh hen cũng như các bệnh lý có liên quan đến nghề nghiệp khác.


TS.BS. Vũ Đức Định


Tag :

  • Than phiền
  • gplus
  • pinterest
Bình luận (0)
Đánh giá:

Ðầu tuần là... khó thở, vì sao?

Xấp xỉ 21% số bệnh nhân hen phế quản có biểu hiện nặng lên ở nơi làm việc và các triệu chứng thuyên giảm khi ra khỏi nơi đó.


Ðau tuan la... kho tho, vi sao?


Xap xi 21% so benh nhan hen phe quan co bieu hien nang len o noi lam viec va cac trieu chung thuyen giam khi ra khoi noi do.


Xap xi 21% so benh nhan hen phe quan co bieu hien nang len o noi lam viec va cac trieu chung thuyen giam khi ra khoi noi do. Tai My, hen phe quan co lien quan den nghe nghiep chiem ty le cao nhat trong so cac benh ly phoi co lien quan den nghe nghiep. Hen phe quan co lien quan den nghe nghiep chiem 15% o Canada va hien nay da tang gap 4 lan tai cac nuoc da phat trien trong vong 20 nam gan day.


Benh cua dau tuan

Hen phe quan la mot loai hinh benh ly hay gap dac trung boi tinh trang hep tac duong dan khi co tinh chat cap tinh do cac yeu to co that, phu ne, tang tiet gay ra boi su dap ung qua muc cac tieu phe quan doi voi cac tac nhan kich thich. Day duoc coi la mot hoi chung phuc tap voi nhieu the khac nhau o nguoi lon va tre em. Trong so cac tac nhan gay khoi phat con hen, cac yeu to co lien quan den moi truong lam viec chiem mot ty le khong nho va trong truong hop nay, nguoi ta goi la hen do nghe nghiep (Occupational asthma). Nhung con hen thuong xuat hien vao dau tuan lam viec va giam di vao cuoi tuan hoac nhung ngay nghi nen con duoc goi la “benh cua dau tuan”.


Ðau tuan la... kho tho, vi sao?Khi den noi lam viec, tiep xuc voi cac yeu to nguy co khien phe quan co that va con hen se xuat hien.


Hen do nghe nghiep, tai sao?

Theo thong ke, tai cac dia diem lam viec nhu cong xuong, nha may xi nghiep, nong trai... co toi gan 400 yeu to co lien quan den viec gay khoi phat con hen phe quan cap. Hang dau la cac chat hoa hoc duoc su dung trong cong nghiep tảy rua, lam trang (cong nghiep det may), cac chat ket dinh, son tao mau, chat deo, cung nhu vo van cac chat tong hop khac trong moi loai nganh cong nghiep noi chung. Ben canh do, khoi, bui cung nhu muc do o nhiem tai cac nha may xi nghiep neu vuot chuan cho phep cung la mot yeu to nguy co doi voi nhung nguoi co benh hen noi chung va hen do nghe nghiep noi rieng. Hen do nghe nghiep cung co the xuat hien o nhung nguoi lam nghe thu cong nhu tho moc (tiep xuc voi chat danh bong, tay rua, son go), tho vang bac, tho giay... Nhung nguoi lam viec tai cac trang trai cung co nguy co hen do cac yeu to gay di ung cao nhu phan hoa, cac bui huu co tu hat ngu coc, than cay lua mi, ngo, lua mach va cung phai ke den cac chat tru sau, diet co, chat bao quan hoa qua, chat kich thich sinh truong. Ngoai ra, tai cac co so y te, cac xi nghiep, cong ty duoc pham cung luon co nhieu loai thuoc, hoa chat, chat phu gia co the la nguyen nhan khoi phat con hen o nhung nguoi nhay cam hoac co tien su hen phe quan.


Bieu hien cua con hen do nghe nghiep

Khi den noi lam viec, tiep xuc voi cac yeu to nguy co, con hen se xuat hien voi cac dau hieu nhu met moi, dau dau, kho tho tang dan. Ca biet cung co truong hop benh nhan len con co that du doi, suy ho hap cap va tu vong. Benh nhan kho tho thi tho ra, hoang hot, va mo hoi lanh, co keo co ho hap va dac trung nhat la tieng co cu hay tieng tho kho khe. Benh nhan tho rat nang nhoc, nguc nhu co cam giac bo chat, chen ep va thuong phai ngoi day, bam vao thanh giuong de tho. Benh nhan cung thuong co ho nhieu voi dom trang, dinh hoac dac quanh kem theo hoac sot cao va ho khac dom vang neu co nhiem khuan (boi nhiem). Nghe phoi benh nhan thay day tieng rale co that (rale rit hoac rale ngay). Neu khong duoc xu tri, dien bien cua con hen se nang dan len, chuyen thanh nguy kich voi cac dau hieu nhu mach cham roi rac, tut huyet ap, hon me, tho ngap, nghe phoi “im lang”. Co cac dau hieu nay dong nghia voi viec benh nhan sap tu vong.


Ðau tuan la... kho tho, vi sao?Cong viec tai cac xi nghiep duoc pham thuong xuyen tiep xuc voi hoa chat, chat phu gia co the la mot nguyen nhan khoi phat con hen o nhung nguoi nhay cam.


Du phong the nao?

Khi da xac dinh bi hen co lien quan den moi truong lam viec, duong nhien, cach du phong tot nhat la cho benh nhan chuyen doi sang mot moi truong lam viec moi de loai bo hoan toan cac yeu to nguy co. Du phong cac benh viem nhiem duong ho hap tren cung can thiet o nguoi da tung bi hen do nghe nghiep va viec nay cang nen duoc chu y vao mua lanh. Duy tri trong luong co the hop ly, luyen tap the luc nhe nhang, che do dinh duong tot cung gop phan dang ke vao viec ngan ngua su khoi phat cua con hen. Va o nhung nguoi co nguy co cao hon, nen su dung phac do thuoc du phong bao gom thuoc gian phe quan, corticoid dang hit hoac uong theo dung chi dan cua thay thuoc de du phong con hen. Va cuoi cung, viec dam bao ve sinh, an toan lao dong, tranh cho nguoi lao dong tiep xuc truc tiep, thuong xuyen lien tuc voi cac chat doc hai la mot bien phap huu ich, hang dau trong viec phong tranh hen cung nhu cac benh ly co lien quan den nghe nghiep khac.


TS.BS. Vu Duc Dinh


RẤT NHIỀU SẢN PHẨM

DANH BẠ PHONG PHÚ

Đa dạng hàng trăm ngàn thuốc

CÁC THƯƠNG HIỆU NỔI TIẾNG

ĐỊA CHỈ NHÀ THUỐC

Chi tiết từng ngõ, phố, quận, huyện

TIN TỨC CẬP NHẬT

TIN SỨC KHỎE HỮU ÍCH

Các tin y tế cập nhật liên tục

HỖ TRỢ NHANH CHÓNG

HỖ TRỢ NHANH CHÓNG

Tư vẫn miễn phí, nhiệt tình

RẤT NHIỀU SẢN PHẨM

DANH BẠ PHONG PHÚ

Đa dạng hàng trăm ngàn thuốc

TIN TỨC CẬP NHẬT

TIN SỨC KHỎE HỮU ÍCH

Các tin y tế cập nhật liên tục

Giá Thuốc www.giathuoc.net Hà Nội, Việt Nam 123 ABC VN-HN 10000 VN ‎0912121212